Η χρονιά 2025 υπήρξε ορόσημο στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης, αναδεικνύοντας την ανάγκη για άμεσες και αποτελεσματικές δράσεις σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται αδιάκοπα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονταν ολοένα και πιο αισθητές σε παγκόσμιο επίπεδο, με ακραία καιρικά φαινόμενα και συνεχείς θερμοκρασιακές κορυφές.
11 χρόνια με θερμοκρασίες ρεκόρ
Τα δεδομένα του 2025 για το κλίμα αποκαλύπτουν μια ανησυχητική εικόνα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, τα τελευταία 11 χρόνια καταγράφηκαν ως τα θερμότερα στην ιστορία, με το 2025 να αναμένεται να καταλάβει τη δεύτερη ή τρίτη θέση στη σχετική κατάταξη.
Επιπλέον, η Υπηρεσία Παρακολούθησης Κλιματικής Αλλαγής Copernicus αναμένεται να επιβεβαιώσει ότι η τελευταία τριετία υπερέβη το κρίσιμο όριο του 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενός στόχου που συνέφερε να επιτευχθεί εδώ και μια δεκαετία σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Η αιτία είναι προφανής: οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου σημείωσαν ιστορικό ρεκόρ το 2025, εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και της καύσης ορυκτών καυσίμων.
Η τελευταία τριετία έχει ξεπεράσει το όριο του 1,5°C αυξάνοντας την ανησυχία για το μέλλον του πλανήτη.
Η πολιτική σκηνή και η ρητορική του Τραμπ
Το 2025 σημαδεύτηκε και από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην πολιτική σκηνή, ο οποίος για δεύτερη φορά ανέστειλε τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Συμφωνία του Παρισιού. Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, ο Τραμπ χαρακτήρισε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας «ανέκδοτο» και την κλιματική αλλαγή ως τη «μεγαλύτερη απάτη στην ιστορία».
Στη Γροιλανδία, το καλοκαίρι έφτασε 12 ημέρες νωρίτερα από το συνηθισμένο, με συνακόλουθη απώλεια 105 δισεκατομμυρίων τόνων πάγου.
Από την αρχή της θητείας του, ο Τραμπ άρει το «πάγωμα» στις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), με αποτέλεσμα οι πωλήσεις να εκτοξευθούν. Ενώ το LNG προβάλλεται ως καύσιμο-γέφυρα για την πράσινη ενέργεια, οι σχετικές εκπομπές είναι κατά 33% υψηλότερες από αυτές του άνθρακα. Το 2025, οι αμερικάνικες πωλήσεις LNG κάλυψαν σχεδόν το μισό της ευρωπαϊκής ζήτησης.
Αντίθετα, η Κίνα, αν και παραμένει ο μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως, παρουσίασε στάσιμες ή και μειωμένες εκπομπές CO₂ για 18 μήνες.
Το ευρωπαϊκό «παζλ» και η Σύνοδος COP30
Στις Βρυξέλλες, η πολιτική για το κλίμα της ΕΕ θύμιζε περίπλοκο «παζλ». Η υποχώρηση από την κατάργηση των αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2035 αντίκειται στη νομικά δεσμευτική συμφωνία μείωσης εκπομπών κατά 90% έως το 2040.
Παράλληλα, η νομοθεσία του Green Deal υπόκειται σε συνεχείς τροποποιήσεις, όπως το πακέτο «Omnibus I», γεγονός που οδήγησε σε σφοδρή κριτική από οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία, που περιέγραψαν την κατάσταση ως «παρανάλωμα» κανονισμών.
Σε διεθνές επίπεδο, η σύνοδος COP30 στη Βραζιλία, αν και φιλοξενήθηκε στα όρια του Αμαζονίου, δεν θεωρήθηκε επιτυχής. Παρά τη δημιουργία νέων συνεργασιών, η πρόοδος στους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού παρέμεινε περιορισμένη, καθώς ο οργανισμός Climate Action Tracker προειδοποίησε ότι ο πλανήτης είναι σε τροχιά θέρμανσης κατά 2,6 βαθμούς Κελσίου έως το 2100.
Στιγμιότυπο από τη σύνοδο COP30 στην Βραζιλία.
Λιώνουν οι πάγοι, ανεβαίνει η στάθμη των θαλασσών
Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι επιστήμονες του ETH Ζυρίχης χαρακτηρίζουν «αιχμή της εξαφάνισης των παγετώνων». Στη Βενεζουέλα, ο τελευταίος παγετώνας έχει ήδη εξαφανιστεί, ενώ περιοχές όπως οι Άλπεις και οι Άνδεις υφίστανται μόνιμες αλλαγές. Στην Ελβετία, η κατάρρευση ενός παγετώνα ισοπέδωσε το χωριό Blatten τον Μάιο, τονίζοντας τους άμεσους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
Στην Ευρώπη, οι εκπομπές από δασικές πυρκαγιές κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Στη Γροιλανδία, το καλοκαίρι έφτασε 12 ημέρες νωρίτερα από το συνηθισμένο, με απώλεια 105 δισεκατομμυρίων τόνων πάγου. Αυτή η εκτεταμένη τήξη συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών, η οποία το 2024 έκανε ρεκόρ στα 5,9 χιλιοστά, θέτοντας σε κατάσταση συναγερμού τις παράκτιες κοινότητες παγκοσμίως.
Δορυφορική εικόνα του χωριού Blatten με κατεστραμμένα σπίτια.
Επιπτώσεις από φυσικές καταστροφές και θερμοκρασίες ρεκόρ
Το 2025, όπως σημειώνει το Euronews, σημαδεύτηκε από απανωτές φυσικές καταστροφές: φονικές πλημμύρες στην Ινδονησία και τη Μαλαισία, κατολισθήσεις στο Μεξικό και ο τυφώνας Melissa, που υπέστησαν στην Καραϊβική. Στη Μέση Ανατολή, πενταετής ξηρασία δημιούργησε έντονη έλλειψη υδάτων στην περιοχή της Εύφορης Ημισελήνου — επιστημονικές αναλύσεις υποδεικνύουν ότι τέτοια φαινόμενα θα γίνονται πλέον κάθε 10 χρόνια αντί για κάθε αιώνα.
Στην Ευρώπη, οι εκπομπές από δασικές πυρκαγιές κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ στην Ισπανία και την Πορτογαλία, με θερμοκρασίες που άγγιξαν πρωτοφανή επίπεδα: η Τουρκία έφτασε τους 50,5°C, στη Φινλανδία σημειώθηκε παρατεταμένος καύσωνας, ενώ η Ιαπωνία κατέγραψε εθνικό ρεκόρ 41,8°C τον Αύγουστο.
Προβλέψεις για το 2026
Οι προοπτικές για το 2026 δεν προσφέρουν περιθώρια για εφησυχασμό. Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (Met Office) προβλέπει ότι η νέα χρονιά θα είναι μία από τις τέσσερις θερμότερες στην ιστορία.
Ωστόσο, υπάρχει λίγη ελπίδα: η επερχόμενη διεθνής διάσκεψη στην Κολομβία τον Απρίλιο, με κύριο θέμα τη «Δίκαιη Μετάβαση από τα Ορυκτά Καύσιμα», φιλοδοξεί να αναζωογονήσει τις παγκόσμιες προσπάθειες κατά της κλιματικής αλλαγής.
