Ξεχωριστά αφιερώματα, θεματικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, την εβδομάδα από Δευτέρα 20 έως και Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025.
Μοναδικά πλάνα κινηματογραφικού αρχείου φωτίζουν τα γεγονότα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης, στις 26 Οκτωβρίου 1912, ενώ από τα «Ελληνικά Επίκαιρα» προβάλλονται στιγμιότυπα από τους Διεθνείς Αγώνες Στίβου Αθηνών-Βελιγραδίου, το 1970, όπου ο Χρήστος Παπανικολάου γίνεται ο πρώτος Έλληνας αθλητής στίβου που πετυχαίνει παγκόσμιο ρεκόρ.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του συνθέτη, διανοούμενου και ποιητή, Μάνου Χατζιδάκι, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του (23 Οκτωβρίου 1925), παρουσιάζει ένα εξαιρετικό αφιέρωμα με πλάνα σπάνιου αρχειακού οπτικοακουστικού υλικού από συνεντεύξεις του δημιουργού και συναυλίες της Ορχήστρας των Χρωμάτων.
Ακόμη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα αφιερώματα στους σκηνοθέτες Σπύρο Ευαγγελάτο και Γιώργο Μιχαηλίδη, οι οποίοι άφησαν το αποτύπωμά τους στο ελληνικό θέατρο, στον διακεκριμένο επιστήμονα Γιώργο Γραμματικάκη, στον κορυφαίο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη, στη βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Ντόρις Λέσινγκ και στην ερμηνεύτρια του «Νέου Κύματος», Καίτη Χωματά.
Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤwww.ert.gr/ert-arxeio/ καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebookwww.facebook.com/ERTarchive
20 Οκτωβρίου 1940: Γέννηση του σκηνοθέτη Σπύρου Ευαγγελάτου
«Πρόσωπα θεάτρου»
H ζωή και η καλλιτεχνική πορεία του Σπύρου Ευαγγελάτου, μέσα από την προσωπική του αφήγηση. Ο σκηνοθέτης, μέσα από τον χώρο του πατρικού του σπιτιού, μιλάει για την τέχνη του θεάτρου και τους σημαντικότερους σταθμούς της πορείας του. Ξετυλίγει αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια, τις σπουδές και το ξεκίνημα της καριέρας του. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για τη δημιουργία του «Αμφι-θεάτρου», το 1975. Η Λήδα Τασοπούλου, ιδρυτικό μέλος του «Αμφι-θεάτρου» και σύζυγος του Σπύρου Ευαγγελάτου, μιλάει για τον ίδιο ως σκηνοθέτη, ενώ ακούγεται ηχητικό μήνυμα της αδερφής του, Δάφνης Ευαγγελάτου.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται φωτογραφίες από παραστάσεις του «Αμφι-θεάτρου», αλλά και οικογενειακές, ενώ περιλαμβάνονται αποσπάσματα από την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου, που ανέβηκε από το «Αμφι-θέατρο» σε σκηνοθεσία του Σπύρου Ευαγγελάτου, το 1983.
Ακόμη, προβάλλονται στιγμιότυπα από οικογενειακές στιγμές με την τετράχρονη κόρη τους, Κατερίνα.
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Σόρογκας
Έρευνα-επιμέλεια: Νανά Νικολάου-Χρίστος Αυθίνος
Παραγωγή: 1983
«Ημερολόγια» – Γιώργος Μιχαηλίδης
Ο σκηνοθέτης Γιώργος Μιχαηλίδης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 21 Οκτωβρίου 2018, και σφράγισε με τις παραστάσεις του το νεοελληνικό θέατρο φέρνοντας το μεγάλο ρεπερτόριο στην περιφέρεια της θεατρικής Αθήνας, μιλάει στη Λένα Αρώνη και στην εκπομπή «Ημερολόγια» το 2007, οπότε συμπλήρωνε περισσότερα από 40 χρόνια πορείας στο θέατρο. Από το 1985, οπότε ξεκίνησε η δεύτερη περίοδος του Ανοιχτού Θεάτρου στου Γκύζη, η δραστηριότητά του συνδέθηκε με το υπόγειο των οδών Γκύζη και Κάλβου, που αναδείχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες σκηνές της χώρας. Μιλάει για τα παιδικά του χρόνια στη Νέα Ιωνία και για τους παράγοντες που τον διαμόρφωσαν και καθόρισαν την απόφασή του να γίνει σκηνοθέτης του θεάτρου. Κάνοντας αποτίμηση της πορείας του, υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, την επιμονή του στο ρεπερτόριο που τον εκφράζει, ακολουθώντας πιστά τον δρόμο που χάραξε στην πολυετή διαδρομή του, επιλέγοντας έργα εκτός μόδας και συρμού. Ακόμη, μιλάει για την αγάπη του για τους κλασικούς συγγραφείς και για τον «Θείο Βάνια» του Αντόν Τσέχοφ, που σκηνοθετούσε εκείνη την περίοδο. Ο σπουδαίος δημιουργός αναφέρεται, επίσης, στο κοινό που παρακολουθεί θέατρο και στη σύνθεσή του, και προσδιορίζει τον ρόλο της τέχνης του θεάτρου.
Σκηνοθεσία: Πέννυ Παναγιωτοπούλου
22 Οκτωβρίου 1919
Γέννηση της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Ντόρις Λέσινγκ
«Τετράδια» με τον Θανάση Λάλα
Το Αρχείο της ΕΡΤ, για την επέτειο από τη γέννηση της βραβευμένης με Νόμπελ συγγραφέως Ντόρις Λέσινγκ στις 22 Οκτωβρίου 1919, προτείνει επεισόδιο της σειράς «Τετράδια, Θανάσης Λάλας», παραγωγής 2019, η οποία περιλαμβάνει συνέντευξη της Λέσινγκ στον δημοσιογράφο, στο σπίτι της στο Λονδίνο, τον Νοέμβριο του 1998, όπου η ίδια μιλάει για την τέχνη και τη ζωή της, τη μητρότητα, τη συγγραφή, τη δημιουργικότητα και την πολιτική.
Παρουσίαση-αρχισυνταξία: Θανάσης Λάλας
Σκηνοθεσία: Μαρία Γιαννούλη
23 Οκτωβρίου 1925: 100 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι
«Παρασκήνιο» – Ορχήστρα των Χρωμάτων, 20 χρόνια
Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη, διανοούμενου και ποιητή, Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος γεννήθηκε στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925, παρουσιάζει επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Παρασκήνιο», παραγωγής 2008, αφιερωμένο στην επέτειο 20 ετών από την πρώτη παράσταση της Ορχήστρας των Χρωμάτων, στις 23 Νοεμβρίου του 1989, στην αίθουσα «Παλλάς».
Η εκπομπή πραγματοποιεί ένα ταξίδι στην ιστορία της δημιουργίας του μουσικού αυτού συνόλου, ενώ συνεργάτες του Μάνου Χατζιδάκι, συνθέτες, μαέστροι, μουσικοί και ερμηνευτές, όπως οι Γιώργος Κουρουπός, Νίκος Κυπουργός, Σωκράτης Άνθης, Γιώργος Κινδύνης, Ντόρα Μπακοπούλου, Μίλτος Λογιάδης, Μαρία Ματέ και ο σκηνοθέτης Βασίλης Νικολαΐδης, μιλούν για την ίδρυση, την πορεία, την καλλιτεχνική δράση της Ορχήστρας των Χρωμάτων, καθώς και για την προσωπικότητα και την προσφορά του Χατζιδάκι. Περιλαμβάνονται πλάνα σπάνιου αρχειακού οπτικοακουστικού υλικού από συνεντεύξεις του Μάνου Χατζιδάκι και συναυλίες της ορχήστρας.
Σκηνοθεσία, μοντάζ: Δώρα Μασκλαβάνου
Παραγωγοί: Λάκης Παπαστάθης, Τάκης Χατζόπουλος
24 Οκτωβρίου 1970: Το πρώτο ελληνικό παγκόσμιο ρεκόρ στον στίβο
«Ελληνικά Επίκαιρα»
Ταινία «Επικαίρων», παραγωγής 1970, που παρουσιάζει τους Διεθνείς Αγώνες Στίβου Αθηνών-Βελιγραδίου, που λαμβάνουν χώρα στο Στάδιο Καραϊσκάκη. Προβάλλονται στιγμιότυπα από αγώνες δρόμων ταχύτητας, άλματος εις μήκος, σφυροβολίας, σφαιροβολίας, άλματος επί κοντώ. Ο Χρήστος Παπανικολάου, κάνοντας άλμα 5.49 μέτρα στο επί κοντώ, πραγματοποιεί παγκόσμιο ρεκόρ και γίνεται ο πρώτος Έλληνας αθλητής στίβου που πετυχαίνει παγκόσμιο ρεκόρ.
Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook
(www.facebook.com/ERTarchive)
«Καλλιτεχνικό καφενείο» – Καίτη Χωματά
Το «Καλλιτεχνικό καφενείο», του 1987, φιλοξενεί τρεις σημαντικούς εκπροσώπους του Νέου Κύματος, τον συνθέτη Λίνο Κόκοτο και τους ερμηνευτές Γιώργο Ζωγράφο και Καίτη Χωματά, η οποία έφυγε από τη ζωή στις 24 Οκτωβρίου 2010. Ο Μίμης Πλέσσας κάθεται στο πιάνο και ξεκινά ένα νοσταλγικό ταξίδι με το τραγούδι «Μια αγάπη για το καλοκαίρι», σε στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου και μουσική Γιάννη Σπανού, το οποίο ερμήνευσε για πρώτη φορά η Καίτη Χωματά, το 1970, στην ταινία «Σκιές στην άμμο», στην οποία και πρωταγωνιστούσε. Ακολουθούν τα τραγούδια «Άκρη δεν έχει ο ουρανός», και «Να διώξω τα σύννεφα».
Σκηνοθεσία: Νέστωρ Παβέλλας
«Στα άκρα» – Γιώργος Γραμματικάκης
Δύο χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατο του Γιώργου Γραμματικάκη (25 Οκτωβρίου 2023) και το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο της εκπομπής «Στα άκρα», παραγωγής 2013, όπου η Βίκυ Φλέσσα υποδέχεται τον διακεκριμένο καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέα, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Ένας αστρολάβος του ουρανού και της ζωής». Ο Γιώργος Γραμματικάκης μιλάει για την ελληνική κρίση, τα αίτια και τις επιπτώσεις της, αναφέρεται στις πιθανότητες ύπαρξης εξωγήινης ζωής και συνάντησης μαζί της και σχολιάζει την επιθυμία των ανθρώπων για την αποστολή επανδρωμένων διαστημόπλοιων στον Άρη.
Επιπλέον, γίνεται αναφορά στο πρόγραμμα «Νέστωρ» για την ανίχνευση νετρίνων στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, καθώς και στη συμμετοχή του στο Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Στην εκπομπή μιλούν για τον Γιώργο Γραμματικάκη ο Λεωνίδας Ρεσβάνης, καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Ινστιτούτου «Νέστωρ», ο τραγουδοποιός Διονύσης Σαββόπουλος και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Μύρων Μιχαηλίδης. Σκηνοθεσία: Κώστας Διαμαντής
Αρχισυνταξία-Δημοσιογραφική επιμέλεια-Παρουσίαση: Βίκυ Φλέσσα
26 Οκτωβρίου 1957: Θάνατος του Νίκου Καζαντζάκη
«Ριμέικ» – «Ο Καζαντζάκης μέσα από την εικόνα»
Εκπομπή-αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη με θέμα τη μεταφορά των κορυφαίων μυθιστορημάτων του «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, φωτίζοντας παράλληλα πλευρές της ζωής, της προσωπικότητας και του έργου του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα. Μιλούν οι σκηνοθέτες Ζυλ Ντασσέν, Μιχάλης Κακογιάννης και Βασίλης Γεωργιάδης. Ο Πάτροκλος Σταύρου, εκδότης του έργου του Καζαντζάκη, περιγράφει τις προσπάθειες ματαίωσης της υποψηφιότητάς του, ώστε ο Καζαντζάκης να μην πάρει ποτέ το βραβείο Νόμπελ, και για την αποτυχία της προώθησης του αφορισμού του από την Εκκλησία της Ελλάδας. Επίσης, η συγγραφέας Λιλή Ζωγράφου μιλάει για το ρεκόρ αντιτύπων του βιβλίου της «Νίκος Καζαντζάκης, ένας τραγικός» (1960), στο οποίο επιχείρησε μια απομυθοποιητική, ψυχαναλυτική προσέγγιση της προσωπικότητάς του. Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Κακαβιάς
Κείμενα-Επιμέλεια-Παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Παραγωγή: 1997
26 Οκτωβρίου 1912: Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
«Πανόραμα του αιώνα»
Απόσπασμα από το 5ο επεισόδιο της σειράς ιστορικού ντοκιμαντέρ «Πανόραμα του αιώνα», παραγωγής 1983, σχετικά με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912. Γίνεται αναφορά στη διαφωνία μεταξύ διαδόχου Κωνσταντίνου και Ελευθερίου Βενιζέλου, στη νικηφόρο προέλαση του Ελληνικού Στρατού προς τη Θεσσαλονίκη και στην είσοδο του Στρατού στην πόλη. Την αφήγηση πλαισιώνουν σπάνια πλάνα κινηματογραφικού αρχείου από τα γεγονότα.
Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός-Λέων Λοΐσιος
Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook
(www.facebook.com/ERTarchive)
