Στην Ευρώπη του 2025, η συζήτηση γύρω από την ασφάλεια των νέων στο διαδίκτυο καθίσταται όχι μόνο επίκαιρη, αλλά και επιτακτική. Αυτό έγινε φανερό στο πρόσφατο συνέδριο “Growing Up in the Digital Age” στις Βρυξέλλες, όπου παρουσιάστηκαν οι απόψεις διαφόρων φορέων όπως η Google, ερευνητές, γονείς, έφηβοι και πολιτικοί. Στόχος τους ήταν η αναζήτηση κοινού τόπου για το μέλλον της διαδικτυακής ηλικιακής επιβεβαίωσης. Με φόντο τις ανησυχίες της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, η συζήτηση εστίασε όχι στο αν απαιτείται προστασία για τη νεολαία, αλλά στον τρόπο που αυτή μπορεί να γίνει πιο έξυπνα και λιγότερο παρεμβατικά.
Στο επίκεντρο του προβληματισμού βρίσκεται το πώς επαληθεύεται η ηλικία ενός χρήστη στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με τη μελέτη The Future Report της Google, οι Ευρωπαίοι έφηβοι αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα του να μεγαλώνουν σε έναν συνεχώς συνδεδεμένο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα ζητούν μια ισορροπία, καθοδήγηση και έναν ασφαλή χώρο για εξερεύνηση. Το διαδίκτυο είναι πηγή ανεξαρτησίας, δημιουργικότητας και κοινωνικοποίησης, αλλά αναπόφευκτα, προκαλεί ανησυχίες για τους κινδύνους που συνδέονται με το περιεχόμενο και τα προσωπικά δεδομένα.
Η Annette Kroeber-Riel, Αντιπρόεδρος Δημοσίων Υποθέσεων για την Ευρώπη στην Google, υπογράμμισε ότι το κεντρικό μήνυμα της νέας γενιάς είναι ξεκάθαρο: οι εταιρείες πρέπει να προστατεύουν τους νέους εντός του ψηφιακού κόσμου, όχι να τους αποκόπτουν. Η πρόκληση είναι η δημιουργία ενός οικοσυστήματος όπου η ασφάλεια είναι θεμελιώδες στοιχείο σχεδιασμού και όχι απλά παρεπόμενο.
Αυτή η αναζήτηση οδηγεί σε μια ουσιαστική διαπίστωση: η ηλικιακή επαλήθευση στο διαδίκτυο έχει εξελιχθεί σε πεδίο δύο ακραίων εναλλακτικών: από τη μία πλευρά υπάρχουν οι ασθενείς age gates, που στηρίζονται σε απλές δηλώσεις χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, και από την άλλη οι παρεμβατικές λύσεις που απαιτούν σκαναρισμένα έγγραφα ταυτότητας. Καμία από τις δύο επιλογές δεν ικανοποιεί τους χρήστες, οι οποίοι επιθυμούν προστασία χωρίς να διακυβεύεται η ιδιωτικότητά τους.
Η Google προτείνει ένα καινοτόμο μοντέλο, ένα risk-based σύστημα που προσαρμόζει τις μεθόδους επιβεβαίωσης ανάλογα με τον κίνδυνο. Σε λιγότερο ευαίσθητους τομείς (όπως εκπαιδευτικά υλικά ή ταξιδιωτικούς ιστότοπους), η στρατηγική μπορεί να βασίζεται σε πιο ελαφρές προσεγγίσεις. Αντίθετα, σε ενδεδειγμένα περιεχόμενα που απαιτούν αυστηρότερη προστασία, όπως το περιεχόμενο για ενήλικες, η διαδικασία είναι πιο αυστηρή.
Αυτό το μοντέλο απεικονίζεται στην τριεπίπεδη πυραμίδα ηλικιακής επιβεβαίωσης της Google. Στη βάση της βρίσκεται η απλή δήλωση ηλικίας. Στο μεσαίο επίπεδο, η εταιρεία αξιοποιεί μηχανική μάθηση για την εκτίμηση της ηλικίας, χρησιμοποιώντας ενδείξεις από τη δραστηριότητα του λογαριασμού. Μόνο στην κορυφή της πυραμίδας και σε περιορισμένες περιπτώσεις εφαρμόζονται οι κλασικές μέθοδοι πιστοποίησης, που περιλαμβάνουν έγγραφα ταυτότητας, selfies ή πιστωτικές κάρτες.
Η φιλοσοφία που διέπει την προσέγγιση αυτή είναι ότι η ευθύνη πρέπει να παραμένει στο χέρι των παρόχων, δημιουργών και εκδοτών εφαρμογών. Η Google, από την πλευρά της, είναι έτοιμη να υποστηρίξει το μοντέλο αυτό μέσω ανοικτών προτύπων και open-source τεχνολογιών, διευκολύνοντας την ενσωμάτωση ασφαλών λύσεων που σέβονται την ιδιωτικότητα.
Από το 2020, η Google εφαρμόζει ήδη ένα υβριδικό σύστημα ελέγχου ηλικίας στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, υπάρχει περιορισμός πρόσβασης σε ακατάλληλο περιεχόμενο σε YouTube και Google Play έως ότου επιβεβαιωθεί ότι ο χρήστης είναι ενήλικος. Αν ο χρήστης δηλώσει ότι είναι άνω των 18, το σύστημα ενεργοποιεί μοντέλα επαλήθευσης βάσει των δεδομένων του λογαριασμού. Αν η ηλικία δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, ενεργοποιούνται επιπλέον επίπεδα ασφαλείας, όπως τα εργαλεία SafeSearch και wellbeing. Μόνο όταν ο χρήστης επιμείνει να αποκτήσει πρόσβαση σε περιεχόμενο ενηλίκων ζητείται επίσημη επαλήθευση.
Αντίθετα, η καθολική υποχρέωση ταυτοποίησης για την πρόσβαση στο διαδίκτυο προκαλεί σκεπτικισμό τόσο από τη Google όσο και από πολλούς ευρωπαϊκούς φορείς. Μια τέτοια λύση όχι μόνο θα διακινδύνευε την ιδιωτικότητα εκατομμυρίων χρηστών, αλλά θα απέκλειε και ομάδες χωρίς επίσημα έγγραφα ταυτότητας. Επιπλέον, υποβόσκει ο κίνδυνος οι εταιρείες να θεωρήσουν ότι η ευθύνη τους «τελειώνει» με τον έλεγχο της ταυτότητας, παραμελώντας τη δημιουργία ασφαλών και ηλικιακά κατάλληλων εμπειριών.
