Η ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) προσφέρει πολλές υποσχέσεις για τη σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας στον τομέα εργασίας, ο οποίος αντιμετωπίζει προκλήσεις στην Ευρώπη από τα τελευταία χρόνια. Αν οι εφαρμογές της ΑΙ προκαλέσουν ουσιαστική αύξηση της παραγωγικότητας, αυτό θα μπορούσε να έχει θετική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία αντιμετωπίζει πολλές σημαντικές προκλήσεις, όπως την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάγκη για επενδύσεις σε άμυνα και πράσινη μετάβαση.
Μια πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ επισημαίνει ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας στη Ευρωπαϊκή Ένωση είχε φτάσει το 1,5% κατά την περίοδο 1999-2008, ωστόσο στη συνέχεια επιβραδύνθηκε στο 1,2% (2010-2019) και καταγράφηκε μόλις 0,3% την τελευταία πενταετία (2020-2024). Με δεδομένο ότι η παραγωγικότητα αποτελεί κρίσιμο δείκτη για τη μισθολογική ανάπτυξη και την οικονομική ευημερία, η ανάκαμψη από αυτούς τους σχεδόν μηδενικούς ρυθμούς θα μπορούσε να ανακουφίσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρές πιέσεις.
- Η μελέτη του ΔΝΤ αναφέρει ότι το ΑΕΠ της ΕΕ αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 2% τη δεκαετία 1999-2008, αλλά περιορίστηκε στο 1,4% την επόμενη δεκαετία και σε περίπου 1% την τελευταία πενταετία.
Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας έχει αναλυθεί και από άλλους οργανισμούς, όπως ο ΟΟΣΑ. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει τονίσει σε πρόσφατη ομιλία της τη σημασία της ΑΙ, τονίζοντας τη σπουδαιότητα της ύπαρξης ενός ευέλικτου ρυθμιστικού πλαισίου για την αξιοποίηση των τεχνολογιών αυτών.
Και οι δύο, ΔΝΤ και ΟΟΣΑ, υπογράμμισαν ότι τα οφέλη της ΑΙ στην παραγωγικότητα θα εξαρτηθούν από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της ΕΕ στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών όπως η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφαλαιαγορών και μιας ενεργειακής αγοράς που θα μειώσει τα κόστη ενέργειας. Η ανεπάρκεια της ευρωπαϊκής αγοράς έχει δημιουργήσει εμπόδια στην αύξηση της παραγωγικότητας και σε τεχνολογικές εξελίξεις.
Το ΔΝΤ επεσήμανε τη σημασία ενός ευέλικτου ρυθμιστικού πλαισίου που δεν θα εμποδίζει την υιοθέτηση των εφαρμογών ΑΙ, αλλά θα προστατεύει ταυτόχρονα προσωπικά δεδομένα και θα διασφαλίζει τις ηθικές και ασφαλιστικές προδιαγραφές. Χωρίς το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει επενδύσεις και ευκαιρίες ανάπτυξης.
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ δείχνουν ότι αν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις γίνουν άμεσα, η αύξηση της παραγωγικότητας θα μπορούσε να φτάσει το 3% στην πενταετία, αντί του 1,1% που αναμένεται αν οι μεταρρυθμίσεις καθυστερήσουν. Χώρες με υψηλότερο εισόδημα αναμένονται να επωφεληθούν περισσότερο, λόγω της μεγαλύτερης δυνατότητας αξιοποίησης των τεχνολογικών καινοτομιών.
Η ενίσχυση της παραγωγικότητας μέσω της ΑΙ είναι πιθανή, αν και η έκταση της ακριβώς παραμένει αβέβαιη, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Η δυνατότητα του κανονισμού για την προστασία προσωπικών δεδομένων (GDPR) συνεισέφερε στην προστασία κυβερνοασφάλειας, ενώ μπορεί να έχει μειώσει και την επεξεργασία δεδομένων στην ΕΕ στο 15% συγκριτικά με τις ΗΠΑ.
- Η κ. Λαγκάρντ είπε ότι υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια για την αύξηση της παραγωγικότητας: Εάν η υιοθέτηση της ΑΙ στην Ευρώπη είναι ισοδύναμη με την υιοθέτηση του ηλεκτρισμού τη δεκαετία του 1920, η ετήσια αύξηση μπορεί να φτάσει 1,3 ποσοστιαίες μονάδες. Αν ακολουθήσει το ψηφιακό μπουμ των ΗΠΑ της δεκαετίας του 1990, η αύξηση θα κυμανθεί γύρω στην 0,8 μονάδα, κάτι που επίσης θα ήταν σημαντικό.
Η κ. Λαγκάρντ τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να δράσει άμεσα, αποφεύγοντας τα λάθη του παρελθόντος, όπως η καθυστερημένη αντίκριση της ψηφιακής επανάστασης. Αν και η Ευρώπη έχει καθυστερήσει να ηγηθεί στην ΑΙ, υπάρχει η δυνατότητα να εξελιχθεί σε ισχυρή δύναμη αν επιδιώξει αποφασιστικά την υιοθέτησή της σε ευρεία κλίμακα.
Με πληροφορίες από την ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αθήνα, Ελλάδα
