«Ανακαλύφθηκε το φάρμακο που «διορθώνει» το DNA και αναγεννά την καρδιά – Είστε έτοιμοι για αυτό το επανάσταση;»

Μετά από δύο δεκαετίες εντατικών ερευνών, επιστήμονες από το φημισμένο ινστιτούτο Cedars-Sinai έχουν καταφέρει να «σπάσουν τον κώδικα» της κυτταρικής αναγέννησης, παρουσιάζοντας το πρώτο φάρμακο στην ιστορία που έχει τη δυνατότητα να επιδιορθώνει το κατεστραμμένο DNA και να θεραπεύει ιστούς που έχουν υποστεί βλάβη.

Αυτή η πρωτοποριακή εξέλιξη αλλάζει τα δεδομένα στην αντιμετώπιση καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και πλήθους άλλων ασθενειών, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα εποχή στη θεραπευτική ιατρική. Η δυνατότητα αποκατάστασης του ιστού θα μπορούσε να ανατρέψει παραδοσιακές αντιλήψεις σχετικά με τις δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος.

Το τέλος της «μη αναστρέψιμης» βλάβης;

Για πολλές δεκαετίες, το ιερό δισκοπότηρο της καρδιολογίας ήταν η εύρεση ενός τρόπου να αποκατασταθεί η ζημιά που προκαλείται από ένα έμφραγμα. Όταν συμβαίνει μια καρδιακή προσβολή, ένα τμήμα του καρδιακού μυός πεθαίνει και αντικαθίσταται από ουλώδη ιστό, ο οποίος δεν έχει την ικανότητα να συσπάται ή να λειτουργεί, με αποτέλεσμα τη σταδιακή εξασθένηση της καρδιάς. Μέχρι σήμερα, οι θεραπείες επικεντρώνονταν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στην επιβράδυνση της φθοράς. Καμία δεν μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο πίσω.

Η νέα αυτή μελέτη, όμως, έρχεται να αναιρέσει το δόγμα της «μη αναστρέψιμης βλάβης». Το νέο φάρμακο, με την ονομασία TY1, υπόσχεται να ενεργοποιήσει τους φυσικούς μηχανισμούς επιδιόρθωσης του οργανισμού, επιτρέποντας έτσι στην καρδιά να επουλωθεί τόσο ουσιαστικά όσο και λειτουργικά.

Από τα βλαστοκύτταρα στα «εξομερή»

Η διαδρομή προς αυτή την ανακάλυψη ήταν μακρά και γεμάτη προκλήσεις. Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Δρ. Eduardo Marbán, εκτελεστικό διευθυντή του Ινστιτούτου Καρδιάς Smidt στο Cedars-Sinai, ξεκίνησε μελετώντας τα προγονικά κύτταρα της καρδιάς. Αυτά τα κύτταρα λειτουργούν παρόμοια με τα βλαστοκύτταρα, διαθέτοντας την ικανότητα να δημιουργούν νέο, υγιή ιστό.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών τους, οι επιστήμονες παρατήρησαν κάτι εντυπωσιακό: τα κύτταρα αυτά δεν απαιτείται να μεταμοσχευθούν για να δράσουν. Αντιθέτως, εκχέουν μικροσκοπικά «σακίδια», γνωστά ως εξωσώματα, τα οποία είναι φορτωμένα με γενετικό υλικό (DNA, RNA) και πρωτεΐνες. Αυτά τα εξωσώματα ταξιδεύουν μεταξύ των κυττάρων, μεταφέροντας εντολές για επιδιόρθωση και αναγέννηση.

«Μελετώντας τους μηχανισμούς της θεραπείας με βλαστοκύτταρα, ανακαλύψαμε έναν τρόπο να θεραπεύουμε τον οργανισμό χωρίς να χρησιμοποιούμε τα ίδια τα κύτταρα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δρ. Marbán. Έτσι ήρθε στη ζωή το TY1, το οποίο ανήκει σε μία ολοκαίνουργια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται «εξομερή».

Πώς λειτουργεί το «θαύμα» του TY1

Το TY1 δεν είναι απλώς ένα ακόμη φάρμακο για την καρδιά. Η δομή του μοιάζει με αυτή των υπαρχόντων φαρμάκων RNA, αλλά η λειτουργία του είναι ιδιαίτερη. Στοχεύει στην ενίσχυση της δραστηριότητας ενός συγκεκριμένου γονιδίου, του Trex1.

Το γονίδιο Trex1 έχει τον ρόλο του «καθαριστή» σε κυτταρικό επίπεδο. Σε περίπτωση τραυματισμού ενός ιστού, σχηματίζονται κυτταρικά υπολείμματα και κατεστραμμένο DNA, τα οποία εμποδίζουν την επούλωση και προκαλούν φλεγμονή. Το φάρμακο TY1 ενεργοποιεί τη δράση του Trex1, κινητοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να «σκουπίσει» αυτά τα σκουπίδια (junk DNA).

Αφού καθαριστεί το πεδίο από τα συντρίμμια της βλάβης, το φάρμακο δίνει την ευκαιρία στον οργανισμό να ξεκινήσει τη διαδικασία της πραγματικής αναγέννησης. Όπως επισήμανε ο ερευνητής Ahmed Ibrahim, ενισχύοντας την επιδιόρθωση του DNA, μπορούμε να επιδιορθώσουμε τη ζημιά που προκαλείται κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής.

Πέρα από την καρδιά: Ελπίδα για αυτοάνοσα και φλεγμονές

Αν και η έρευνα ξεκίνησε με επίκεντρο την καρδιακή νόσο, οι επιπτώσεις της ανακάλυψης είναι ευρύτερες. Ο μηχανισμός επιδιόρθωσης του DNA και η εκκαθάριση των κυτταρικών αποβλήτων είναι θεμελιώδεις διαδικασίες για τη διασφάλιση της υγείας ολόκληρου του οργανισμού.

Οι ερευνητές είναι ιδιαίτερα αισιόδοξοι ότι το TY1 και η νέα κατηγορία «εξομερών» θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για θεραπείες σε μια σειρά από παθήσεις που σχετίζονται με φλεγμονές και καταστροφή ιστών. Αυτό περιλαμβάνει αυτοάνοσα νοσήματα, όπου το σώμα επιτίθεται στους υγιείς ιστούς του, προκαλώντας βλάβες που μέχρι σήμερα θεωρούνταν δύσκολες να θεραπευτούν ριζικά.

Το μέλλον της θεραπευτικής

Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί ορόσημο όχι μόνο για την καρδιολογία αλλά και για τη μοριακή ιατρική στο σύνολό της. Η μετάβαση από τις θεραπείες που απλώς συντηρούν τον ασθενή προς θεραπείες που επιδιορθώνουν τη γενετική και κυτταρική βλάβη σηματοδοτεί τα επόμενα μεγάλα βήματα της ιατρικής.

Φυσικά, όπως συμβαίνει με κάθε μεγάλη ιατρική καινοτομία, απαιτείται χρόνος και περαιτέρω κλινικές δοκιμές προτού το φάρμακο φθάσει στα ράφια των φαρμακείων και στα νοσοκομεία. Ωστόσο, το γεγονός ότι έχουμε πλέον στη διάθεσή μας ένα μόριο που αποδεδειγμένα παρεμβαίνει στον μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA, δίνει ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.