Σε μια εποχή όπου η κυριαρχία της τεχνολογίας δεν περιορίζεται μόνο στους αιθέρες και το Διάστημα, αλλά επεκτείνεται και στα βάθη των ωκεανών, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε ένα κρίσιμο βήμα. Το νέο πρόγραμμα SPHYDA (Submarine Hull/Rudder/Propeller Hydrodynamics Interaction and Hydroacoustics) έχει στόχο να επαναστατήσει την έννοια της “αορατότητας” στο υδάτινο στοιχείο, εστιάζοντας στη δημιουργία μιας νέας γενιάς αυτόνομων υποβρύχιων οχημάτων (AUVs) που θα κινάνται σαν σκιές: αθόρυβα, αποτελεσματικά και φιλικά προς το περιβάλλον.
Η σιωπή ως στρατηγικό πλεονέκτημα
Η ακουστική υπογραφή ενός υποβρυχίου αποτελεί παραδοσιακά την αχίλλειο πτέρνα του. Στο μυστήριο του βυθού, οι ήχοι ταξιδεύουν ταχύτερα και πιο μακριά απ’ ότι στον αέρα, καθιστώντας κάθε δόνηση της προπέλας ή του πηδαλίου ως έναν “φάρο” για πιθανές απειλές. Το project SPHYDA, μια πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA), αναλαμβάνει να επιλύσει ακριβώς αυτό το ζήτημα, υιοθετώντας μια μοναδική διττή προσέγγιση σπάνια σε αμυντικά προγράμματα.
Ο στόχος δεν είναι απλά η στρατιωτική υπεροχή μέσω της πλήρους απόκρυψης (stealth). Εξίσου σημαντική είναι η μείωση της ηχορύπανσης που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, η οποία έχει αποδειχθεί καταστροφική για την θαλάσσια ζωή, διαταράσσοντας την επικοινωνία και τον προσανατολισμό των κητωδών.
Μια ευρωπαϊκή συμμαχία υπό ιταλική σημαία
Το πρόγραμμα, που εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους 4,8 εκατομμυρίων ευρώ και θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια (έως τα τέλη του 2029), αποτελεί επίδειξη της συνεργατικής ευρωπαϊκής δύναμης. Στην ηγεσία της κοινοπραξίας βρίσκεται η Ιταλία, υπογραμμίζοντας τον καίριο ρόλο της στη ναυπηγική και τη θαλάσσια μηχανική. Στο πλευρό της στέκονται χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Ισπανία, καθώς και η Νορβηγία, μια εκτός ΕΕ χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και καθοριστικός εταίρος.
Συνολικά, εννέα βιομηχανικοί και ερευνητικοί εταίροι ενώνουν τις δυνάμεις τους, συμπεριλαμβανομένου του Ιταλικού Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας (CNR-INM), για να αποκωδικοποιήσουν τη σύνθετη υδροδυναμική αλληλεπίδραση ανάμεσα στο σκάφος, το πηδάλιο και την προπέλα.
Η τεχνολογία πίσω από το “φάντασμα”
Τι καθιστά το SPHYDA μοναδικό; Μέχρι σήμερα, οι προσπάθειες μείωσης του θορύβου επικεντρώνονταν μεμονωμένα σε χαρακτηριστικά όπως η προπέλα ή το σχήμα του σκάφους. Το SPHYDA καινοτομεί με την εξέταση του συστήματος ως ενιαίο σύνολο. Οι ερευνητές θα αναπτύξουν προηγμένα αριθμητικά μοντέλα και πειραματικές μεθόδους για να προβλέψουν πώς η ροή του νερού γύρω από το κύτος επηρεάζει τη λειτουργία των πηδαλίων και των προωστήρων, δημιουργώντας ανεπιθύμητους θορύβους.
Το πρόγραμμα δεν θα παραμείνει στη φάση της θεωρίας. Σχεδιάζεται η κατασκευή ενός πρότυπου αυτόνομου υποβρυχίου οχήματος, το οποίο θα υποβληθεί σε αυστηρές δοκιμές τόσο σε ελεγχόμενες συνθήκες σε δεξαμενές όσο και σε συνθήκες ανοιχτής θάλασσας. Εκεί, οι επιστήμονες θα μετρήσουν τον θόρυβο “μακρινού πεδίου”, συλλέγοντας δεδομένα που τα ισχύοντα μοντέλα αδυνατούν να προσομοιώσουν με ακρίβεια.
Το μέλλον των βυθών
Τα αποτελέσματα του SPHYDA αναμένεται να γίνουν η “βίβλος” για τη σχεδίαση μελλοντικών υποβρυχίων πλατφορμών. Τα εργαλεία προσομοίωσης και οι βάσεις δεδομένων που θα προκύψουν, θα παρέχουν τη δυνατότητα στους μηχανικούς να σχεδιάζουν σκάφη που μπορούν να “γλιστρούν” σχεδόν αόρατα στο νερό.
Πέρα από την προφανή στρατιωτική εφαρμογή, αυτή η τεχνολογία ανοίγει νέους δρόμους και για ειρηνικές εφαρμογές. Ωκεανογραφικά σκάφη που παρακολουθούν τη θαλάσσια ζωή χωρίς να τη διαταράσσουν, υποβρύχιες επιθεωρήσεις υποδομών (όπως αγωγούς και καλώδιο ίντερνετ) που λειτουργούν με ακρίβεια, και συστήματα έρευνας και διάσωσης που μπορούν να “ακούν” καλύτερα σε λιγότερο θορυβώδη περιβάλλοντα, είναι μερικές από τις δυνατότητες που προσφέρει το SPHYDA.
Αυτό το κείμενο έχει αναδιατυπωθεί για να πετύχει καλύτερη αναγνωσιμότητα, ενώ προσφέρει και πλουσιότερη πληροφορία, διατηρώντας ταυτόχρονα τη δομή του HTML και την ακριβή αναφορά στους συμμετέχοντες οργανισμούς και προγράμματα.
