Μια νέα επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει ότι οι τεράστιες μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών δεν απορροφούν μόνο ύλη, αλλά παράγουν ισχυρούς «κοσμικούς ανέμους», εκτοξεύοντας μέρος της ύλης στο διάστημα. Η μελέτη, που βασίζεται σε παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου eROSITA, αμφισβητεί τις προηγούμενες αντιλήψεις για τις μαύρες τρύπες, και προσφέρει νέες πληροφορίες σχετικά με την επιρροή τους στο περιβάλλον τους.
Οι μαύρες τρύπες διαθέτουν τόσο ισχυρή βαρυτική έλξη που τίποτα δεν μπορεί να διαφύγει από αυτές, ούτε καν το φως. Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, που βρίσκονται στα κέντρα των γαλαξιών, όπως και στο δικό μας, έχουν τεράστια μάζα και συχνά απορροφούν ύλη, κυρίως αέρια από το γύρω περιβάλλον. Αυτή η ύλη δημιουργεί σπειροειδείς σχηματισμούς και, τελικά, προσπίπτει στις μαύρες τρύπες, αυξάνοντας τη μάζα τους. Η διαδικασία αυτή προκαλεί την απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας, που ακτινοβολεί ως έντονο φως, ανιχνεύσιμο από τα τηλεσκόπια, κυρίως στην περιοχή των ακτινών Χ. Αυτά τα φωτεινά και ισχυρά αντικείμενα είναι γνωστά και ως κβάζαρ.
Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι οι μαύρες τρύπες που καταναλώνουν ύλη γρηγορότερα εκπέμπουν πιο ήπιο φως. Ωστόσο, η νέα μελέτη αμφισβητεί αυτή την εκτίμηση, αποδεικνύοντας ότι οι ταχύτεροι καταναλωτές ύλης παράγουν πιο έντονο τρεμόπαιγμα στην ακτινοβολία τους.
«Αντίθετα με τις προσδοκίες μας, διαπιστώσαμε ότι το τρεμόπαιγμα των ακτίνων Χ γίνεται ισχυρότερο για τις μαύρες τρύπες που απορροφούν ύλη με ταχύτερο ρυθμό», δήλωσε ο δρ. Αντώνης Γεωργακάκης, επικεφαλής της μελέτης από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι το απροσδόκητα έντονο τρεμόπαιγμα οφείλεται στους ισχυρούς ανέμους εκροής υλικού που παράγονται από το κβάζαρ. Αυτοί οι άνεμοι εκτοξεύουν ύλη στο διάστημα, δημιουργώντας νέφη που περιοδικά «κρύβουν» την πηγή φωτός της μαύρης τρύπας, προκαλώντας έτσι το χαρακτηριστικό τρεμόπαιγμα στην εκπεμπόμενη ακτινοβολία.
Η μελέτη διεξήχθη από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με επικεφαλής τον δρ. Αντώνη Γεωργακάκη και τη συμμετοχή των δρ. Μαρίας Χήρα και δρ. Angel Ruiz. Χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ) και στηρίχθηκε στις παρατηρήσεις του eROSITA. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) και συμμετέχει στην γερμανική κοινοπραξία που διαχειρίζεται το τηλεσκόπιο, προσφέροντας εργαλεία λογισμικού για την ανάλυση των παρατηρήσεων.
Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Καρακάση
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
