«Σοκάρουν οι νέοι κανόνες της Ε.Ε.: Πώς το ενεργειακό αποτύπωμα των κτιρίων θα επαναστατήσει τον κατασκευαστικό κλάδο!»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζεται για μια ριζική στροφή στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων, εισάγοντας τον Δυναμικό Υπερθέρμανσης του Πλανήτη (Global Warming Potential – GWP) ως καθοριστικό παράγοντα της βιωσιμότητας. Αυτή η αλλαγή μέσω της αναθεωρημένης Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD) έχει ως στόχο όχι μόνο την ενέργεια που καταναλώνει ένα κτίριο, αλλά και το συνολικό του περιβαλλοντικό αποτύπωμα, από την παραγωγή των δομικών υλικών μέχρι την τελική κατεδάφισή του.

Η κίνηση αυτή αλλάζει ριζικά τον κατασκευαστικό τομέα, καθώς εστιάζει όχι μόνο στην ενεργειακή απόδοση αλλά και στον «κύκλο ζωής» του κτιρίου. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο «ενσωματωμένος άνθρακας»—οι εκπομπές που σχετίζονται με υλικά όπως το σκυρόδεμα, ο χάλυβας και το γυαλί, πριν καν οι ένοικοι μπουν στο κτίριο.

Τι είναι το GWP και γιατί μας αφορά

Ο δείκτης GWP (Global Warming Potential) μετράει τη θερμότητα που δεσμεύει ένα αέριο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε σύγκριση με το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας, ο υπολογισμός του GWP καθίσταται υποχρεωτικός για όλα τα νέα κτίρια, απαιτώντας από κάθε κατασκευαστικό έργο να έχει μια «ταυτότητα» που θα αναφέρεται στις εκπομπές CO2 που προκύπτουν από:

• Την εξόρυξη και επεξεργασία των πρώτων υλών.
• Τη μεταφορά των υλικών στο εργοτάξιο.
• Τη διαδικασία της ανέγερσης.
• Τη χρήση και συντήρηση του κτιρίου.
• Το τέλος της ζωής του (κατεδάφιση, ανακύκλωση ή απόρριψη υλικών).

Μέχρι σήμερα, οι κανονισμοί επικεντρώνονταν κυρίως στις λειτουργικές εκπομπές (θέρμανση, ψύξη, φωτισμός). Ωστόσο, καθώς οι ενεργειακές απαιτήσεις μειώνονται, οι εκπομπές από τα υλικά κατασκευής γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για μετρήσεις και περιορισμούς.

Το χρονοδιάγραμμα των αλλαγών

Η εφαρμογή των νέων κανονισμών θα γίνει σταδιακά, δίνοντας στον κατασκευαστικό τομέα χρόνο προσαρμογής. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη οδηγία EPBD, οι σημαντικές ημερομηνίες συμπεριλαμβάνουν:

1. Ιανουάριος 2027: Κάθε κράτος-μέλος θα παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη για την εισαγωγή ορίων στο GWP των νέων κτιρίων.
2. Ιανουάριος 2028: Υποχρεωτική μέτρηση του GWP για όλα τα νέα κτίρια άνω των 1.000 τ.μ..
3. Ιανουάριος 2030: Υποχρεωτικός υπολογισμός του GWP για όλα τα νέα κτίρια.

Το εργαλείο Level(s) και η ενιαία «γλώσσα»

Για την εξασφάλιση τυποποίησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί το Level(s), έναν κοινόχρηστο ευρωπαϊκό οδηγό αξιολόγησης της βιωσιμότητας των κτιρίων. Ο δείκτης 1.2 θα χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του GWP, διασφαλίζοντας τη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων.

Το Level(s) δεν είναι μόνο ένα εργαλείο, αλλά και ένας σχεδιαστικός οδηγός που ενθαρρύνει τους αρχιτέκτονες να υιοθετούν κυκλικές προσεγγίσεις στο σχεδιασμό, με στόχο την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των υλικών.

Προς κτίρια μηδενικών εκπομπών (ZEB)

Ο τελικός στόχος είναι η συνολική απανθρακοποίηση των κτιρίων μέχρι το 2050. Τα Κτίρια Μηδενικών Εκπομπών (Zero Emission Buildings – ZEB) θα γίνουν το νέο πρότυπο, εξασφαλίζοντας ότι δεν χρησιμοποιούνται ορυκτά καύσιμα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους.

Η υποχρεωτική αναφορά του GWP αναμένεται να ωθήσει τους κατασκευαστές προς green λύσεις, με τον κλάδο του τσιμέντου και του χάλυβα ήδη να επενδύει σε τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα.

Η μετάβαση αυτή, αν και έχει προκλήσεις γύρω από το κόστος και την τεχνογνωσία, προσφέρει τη διαφάνεια που είναι αναγκαία για την αποφυγή του «greenwashing» και τη διασφάλιση ότι τα «πράσινα» κτίρια είναι πράγματι φιλικά προς το περιβάλλον.