Ένας πολύ διαδεδομένος ιός, ο οποίος συνήθως κολλάται στην παιδική ηλικία και δεν προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις, ενδέχεται να συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνου της ουροδόχου κύστης πολλά χρόνια μετά. Αυτό προκύπτει από νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances.
Ο ιός αυτός είναι ο ιός BK (BK virus ή BKV), μέλος της οικογένειας των πολυοϊών, που μολύνει περίπου το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού, προκαλώντας συνήθως ήπια συμπτώματα, παρόμοια με αυτά του κοινού κρυολογήματος.
Πώς συνδέεται η παιδική λοίμωξη με τον καρκίνο;
Μετά την αρχική μόλυνση, ο ιός BK παραμένει λανθάνοντας στον οργανισμό, κυρίως στα νεφρά και στην ουροδόχο κύστη. Στους περισσότερους ανθρώπους, δεν προκαλεί ποτέ προβλήματα. Ωστόσο, σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι λήπτες μεταμόσχευσης νεφρού, ο ιός μπορεί να επανενεργοποιηθεί.
Είναι γνωστό ότι οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς έχουν έως και τριπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Οι επιστήμονες υποπτεύονταν για χρόνια ότι η επανενεργοποίηση του ιού θα μπορούσε να έχει ρόλο σε αυτό, χωρίς όμως να υπάρχουν αποδείξεις για τον μηχανισμό.
Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος
Η νέα ερεύνα ρίχνει φως στον μηχανισμό αυτό. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο ιός BK δεν προκαλεί άμεσα μεταλλάξεις, αλλά ενεργοποιεί ένα ένζυμο του ανοσοποιητικού συστήματος, γνωστό ως APOBEC3.
Το ένζυμο αυτό είναι μέρος της φυσικής άμυνας του σώματος και επιτίθεται στο γενετικό υλικό των ιών. Ωστόσο, η υπερβολική ή παρατεταμένη ενεργοποίησή του μπορεί να προκαλέσει βλάβες και στο DNA των ανθρώπινων κυττάρων, οδηγώντας σε μεταλλάξεις που μοιάζουν με εκείνες του καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Σε εργαστηριακά πειράματα, ανθρώπινα κύτταρα της ουροδόχου κύστης που μολύνθηκαν με τον ιό BK παρουσίασαν χαρακτηριστικές γενετικές αλλοιώσεις. Όταν οι ερευνητές απενεργοποίησαν το ένζυμο APOBEC3, οι βλάβες αυτές δεν παρατηρήθηκαν, επιβεβαιώνοντας ότι η ζημιά προέρχεται από τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και όχι από τον ίδιο τον ιό.
Μεταλλάξεις και σε μη μολυσμένα κύτταρα
Ένα σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι ότι μεταλλάξεις παρατηρήθηκαν και σε γειτονικά κύτταρα που δεν είχαν μολυνθεί άμεσα από τον ιό. Αυτό ενδέχεται να εξηγήσει γιατί σε πολλούς καρκίνους της ουροδόχου κύστης δεν ανιχνεύεται ενεργός ιός, παρά τις «υπογραφές» ιογενούς δράσης στο DNA τους.
Ένα βήμα προς τη συνέχεια
Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι αυτά τα ευρήματα αποτελούν σημαντικό πρώτο βήμα, αλλά χρειάζονται περισσότερες κλινικές μελέτες για να διαπιστωθεί πόσο συχνά ο ιός BK σχετίζεται με την καρκινογένεση στον γενικό πληθυσμό.
Η έρευνα ενισχύει τη σημασία της παρακολούθησης των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών και της ανάπτυξης στρατηγικών για την προληπτική αναγνώριση της επανενεργοποίησης του ιού BK.
Όπως τονίζουν οι ερευνητές, η κατανόηση του πώς κοινοί ιοί της παιδικής ηλικίας μπορούν να επηρεάσουν την υγεία χρόνια αργότερα, ανοίγει νέες προοπτικές στην πρόληψη και την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου.
