«Ανακαλύφθηκε επικό μυστικό στον Άρη: Η ‘πεταλούδα’ κρύβει αρχαία νερά! [Video]»

Στις απέραντες, σκονισμένες εκτάσεις του Άρη, ένα γεωλογικό φαινόμενο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έχει αναδυθεί, ενθυλακώνοντας την ιστορία του γειτονικού πλανήτη. Ένας κρατήρας με αξιοσημείωτο σχήμα, που εκτείνεται στην περιοχή Idaeus Fossae, μας προσφέρει μια μοναδική ματιά στην παρελθούσα παρουσία νερού και πάγου στον Άρη.

Η εικόνα που αποστάλθηκε από το διαστημικό σκάφος του ESA αποδεικνύει την επιστημονική αξία του κρατήρα. Αυτή η δομή, μεγέθους ολόκληρης πόλης, αμφισβητεί τις κοινές αντιλήψεις για τους κρατήρες πρόσκρουσης και προβάλλει τις πολύπλοκες διαδικασίες που έχουν καθορίσει την γεωλογική ιστορία του πλανήτη.

Όταν οι αστεροειδείς «ζωγραφίζουν»

Οι κρατήρες στο Ηλιακό μας Σύστημα συνήθως χαρακτηρίζονται από κυκλικά σχήματα. Αυτό συμβαίνει διότι οι αστεροειδείς προσκρούουν με τεράστια ταχύτητα και σχεδόν κάθετα, δημιουργώντας συμμετρικές δ holes και εκτοξεύοντας θραύσματα (γνωστά ως ejecta) από όλες τις κατευθύνσεις.

Ωστόσο, η «κοσμική πεταλούδα» του Άρη διαφέρει. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του ESA, ο σχηματισμός αυτός προήλθε από πρόσκρουση σε πολύ χαμηλή γωνία. Ο αστεροειδής δεν έπεσε κάθετα, αλλά «ξύρισε» την επιφάνεια προτού «καρφωθεί» στο έδαφος. Αυτή η γωνία και η ορμή της σύγκρουσης έχουν δημιουργήσει δύο διακριτούς λοβούς στα πλάγια, που θυμίζουν εκπληκτικά τα φτερά μιας πεταλούδας.

Τα «ρευστά» φτερά και η απόδειξη του πάγου

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο αυτής της ανακάλυψης είναι η σύνθεση των «φτερών». Μελετώντας τις εικόνες από το Mars Express και το Trace Gas Orbiter (TGO), οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα εκτινασσόμενα υλικά δεν συμπεριφέρθηκαν ως στερεά, αλλά όπως μια ρευστή λάσπη.

Αυτό το γεωλογικό χαρακτηριστικό είναι καθοριστικό. Η συμπεριφορά των μπάζων της πρόσκρουσης δείχνει ότι υπήρχε κάτι στο υπέδαφος που διευκόλυνε αυτή τη ροή. Η απάντηση -σχεδόν σίγουρη- είναι ο πάγος.

Κατά τη στιγμή της πρόσκρουσης, η τεράστια θερμότητα έλιωσε τον πάγο που βρισκόταν κάτω από την επιφάνεια. Τα θραύσματα αναμείχθηκαν με το νερό, σχηματίζοντας μια παχύρρευστη λάσπη, που δημιούργησε τα χαρακτηριστικά «φτερά» της πεταλούδας. Αν το έδαφος ήταν ξηρό, δεν θα είχαν αυτή τη ρευστή μορφή. Έτσι, ο κρατήρας αυτός λειτουργεί ως φυσική γεώτρηση, επιβεβαιώνοντας την παρουσία νερού υπό τη μορφή πάγου στην περιοχή.

Η σημασία της περιοχής Idaeus Fossae

Η περιοχή Idaeus Fossae, καθώς και η ευρύτερη ζώνη Cimmeria Terra, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων λόγω της περίπλοκης γεωλογικής ιστορίας τους. Αυτά τα μέρη, γεμάτα ρήγματα και οροπέδια, δείχνουν σημάδια τεκτονικής δραστηριότητας και παλαιών ροών νερού.

Εκτός από τον κρατήρα, η γύρω περιοχή έχει υποδείξεις διάβρωσης και ορυκτά που σχηματίζονται από τη παρουσία νερού, όπως οι άργιλοι. Αυτά τα ευρήματα ενισχύουν την έννοια ότι ο Άρης δεν ήταν πάντα ο ξηρός και άγονος κόσμος που γνωρίζουμε, αλλά μπορεί να είχε τα κατάλληλα συστατικά για τη φιλοξενία ζωής.

Γιατί αυτό είναι σημαντικό για το μέλλον

Η ανακάλυψη της «κοσμικής πεταλούδας» δεν είναι απλώς μια καλλιτεχνική εικόνα, αλλά έχει πρακτική σημασία για τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές. Γνωρίζοντας τις τοποθεσίες υποκείμενου πάγου, οι επιστήμονες μπορούν να δημιουργήσουν χάρτες για τους φυσικούς πόρους του πλανήτη. Το νερό, ακόμα και ως πάγος, είναι ζωτικής σημασίας για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές.

Επιπλέον, η ανακάλυψη τυχόν υπολειμμάτων νερού αναζωπυρώνει την ελπίδα ότι ίσως υπήρξε μικροβιακή ζωή στον Άρη. Οι κρατήρες, όπως αυτός, προσφέρουν εύκολη πρόσβαση σε δείγματα που διαφορετικά απαιτούν βαθιές γεωτρήσεις για μελέτη.