Στον συνεχώς εξελισσόμενο τομέα της πλανητικής άμυνας, η πληροφορία αποδεικνύεται το κλειδί για την ασφάλεια της ανθρωπότητας. Μέχρι πρόσφατα, τα επίγεια τηλεσκόπια είχαν σοβαρούς περιορισμούς, αναγκάζοντας την επιστημονική κοινότητα να αντιμετωπίσει “τυφλά σημεία” στον ουρανό. Η κατάσταση αυτή αλλάζει ριζικά με την έγκριση της NASA για το φιλόδοξο έργο του NEO Surveyor, ενός καινοτόμου διαστημικού τηλεσκοπίου, που έχει μοναδικό στόχο την ανίχνευση των επικίνδυνων αστεροειδών και κομητών που πλησιάζουν τη Γη.
Η NEO Surveyor (Near-Earth Object Surveyor) δεν είναι απλώς μια ακόμα αποστολή για την παρατήρηση του σύμπαντος. Πρόκειται για την πρώτη διαστημική αποστολή της NASA που έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά με γνώμονα την πλανητική άμυνα. Ο κύριος στόχος της είναι να εντοπίσει το 90% των αστεροειδών και κομητών που υπερβαίνουν τα 140 μέτρα, τα οποία, αν πλησιάσουν τη Γη, κατηγορούνται ως “καταστροφείς πόλεων”.
Γιατί χρειαζόμαστε έναν “φρουρό” στο Διάστημα;
Η ανάγκη για το NEO Surveyor αναδείχθηκε από μια σημαντική έλλειψη στην πλανητική άμυνα μας. Το 2005, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ανέθεσε στη NASA την ευθύνη να εντοπίσει το 90% όλων των κοντινών αντικειμένων (NEO) που είναι μεγαλύτερα από 140 μέτρα. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, η δυσάρεστη είδηση είναι ότι λιγότερο από το 50% αυτών έχει εντοπιστεί.
Η περιορισμένη ικανότητα των επίγειων τηλεσκοπίων επηρεάζεται από την ατμόσφαιρα και τις καιρικές συνθήκες. Ειδικότερα, είναι αδύνατον να ανιχνεύσουν αστεροειδείς που έρχονται από τη διεύθυνση του Ήλιου – μια “τυφλή γωνία” που αποδείχθηκε καταστροφική το 2013 με τον μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ, ο οποίος προκάλεσε χιλιάδες τραυματισμούς χωρίς προειδοποίηση.
Η υπέρυθρη όραση: Βλέποντας το αόρατο
Το “κρυφό χαρτί” του NEO Surveyor είναι η προηγμένη τεχνολογία του. Αντί για τα κλασικά οπτικά τηλεσκόπια, το NEO Surveyor θα λειτουργεί στο υπέρυθρο φάσμα.
Σύμφωνα με την Amy Mainzer, επικεφαλής της αποστολής και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, οι αστεροειδείς συχνά έχουν σκοτεινή επιφάνεια, μοιάζοντας με κομμάτια κάρβουνου. Όταν εκτίθενται στη θερμότητα του Ήλιου, εκπέμπουν θερμότητα η οποία είναι ανιχνεύσιμη στο υπέρυθρο φάσμα, καθιστώντας τους εντοπίσιμους ανεξαρτήτως της αντανακλαστικής τους ικανότητας.
Η απειλή των 140 μέτρων
Ο λόγος που εστιάζουμε σε αστεροειδείς άνω των 140 μέτρων είναι γιατί αυτοί αποτελούν τη μεσαία κατηγορία κινδύνου. Οι “πλανητικοί δολοφόνοι”, δηλαδή οι αστεροειδείς άνω του 1 χιλιομέτρου, έχουν εντοπιστεί σχεδόν πλήρως. Ωστόσο, οι 140 μέτρων θεωρούνται επικίνδυνοι διότι μπορεί να προκαλέσουν εκτεταμένες καταστροφές σε μεγαλουπόλεις.
Ενδεχόμενη πρόσκρουση ενός τέτοιου αστεροειδούς ενδέχεται να ισοπεδώσει μια μητροπολιτική περιοχή, αφήνοντας πίσω της θύματα μετρημένα σε εκατομμύρια και σοβαρές οικονομικές ζημιές. Το NEO Surveyor στοχεύει να μειώσει αυτήν την απειλή.
Χρονοδιάγραμμα και κόστος
Ως αποτέλεσμα πολλών καθυστερήσεων και προκλήσεων χρηματοδότησης, η NASA επιβεβαίωσε την ανάπτυξη του έργου με προϋπολογισμό 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η εκτόξευση προγραμματίζεται για το 2027, πιθανόν το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο του 2028. Το τηλεσκόπιο θα εγκατασταθεί στο σημείο Lagrange L1, όπου μια συγκεκριμένη βαρυτική θέση μεταξύ της Γης και του Ήλιου θα του δίνει μόνιμη παρατήρηση του ηλιακού συστήματος.
Η επόμενη ημέρα στην πλανητική άμυνα
Η αποστολή NEO Surveyor προορίζεται να επεκτείνει τις δυνατότητες της NASA, συμπληρώνοντας την επιτυχία της αποστολής DART, η οποία απέδειξε την ικανότητα εκτροπής αστεροειδών. Όπως σημειώνουν οι ειδικοί πλανητικής άμυνας: «Δεν μπορείς να εκτρέψεις έναν αστεροειδή αν δεν ξέρεις ότι έρχεται».
Με την εκτόξευση του NEO Surveyor, η ανθρωπότητα θα αποκτήσει πολύτιμο χρόνο για να αντιδράσει, εντοπίζοντας επικίνδυνους αστεροειδείς χρόνια νωρίτερα. Το νέο τηλεσκόπιο της NASA αποτελεί στρατηγικό εργαλείο για την προστασία μας από πιθανές απειλές και την μετατροπή ενός ξαφνικού χτυπήματος σε έναν διαχειρίσιμο κίνδυνο.










