Σε μια από τις πιο ακραίες και ανεξερεύνητες γωνιές του Γαλαξία μας, όπου οι νόμοι της φυσικής μοιάζουν να “λυγίζουν”, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν κόσμο που θυμίζει περισσότερο σενάριο επιστημονικής φαντασίας παρά πραγματικότητα. Ο εξωπλανήτης PSR J2322-2650b, αν και προκαλεί δέος με την περίεργη φύση του, φέρει πιθανή «βροχή» διαμαντιών στην ατμόσφαιρά του.
Η ανακάλυψη αυτή, η οποία οφείλεται στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb, προκαλεί ήδη αναταράξεις στην επιστημονική κοινότητα, όπου οι ερευνητές αναγκάζονται να επανεξετάσουν θεμελιώδεις θεωρίες σχετικά με την φύση και την εξέλιξη των πλανητικών συστημάτων.
Ο PSR J2322-2650b δεν είναι ένας συνηθισμένος «θερμός Δίας». Αν και η μάζα του συγκρίνεται με αυτή του γιγάντιου πλανήτη του Ηλιακού μας Συστήματος, οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Αυτός ο κόσμος αψηφά τις καθιερωμένες κατηγορίες τόσο στη σύστασή του όσο και στις συνθήκες υπό τις οποίες υφίσταται.
Η ατμόσφαιρα του PSR J2322-2650b είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη. Κυριαρχείται από ήλιο και άνθρακα, ενώ αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από στοιχεία που, σύμφωνα με τις υπάρχουσες θεωρίες, θεωρούνται ασυνήθιστα για τους αέριους γίγαντες. Μεταξύ των ακραίων πιέσεων και θερμοκρασιών, υπάρχουν υποψίες ότι διαμορφώνονται σύννεφα άνθρακα, τα οποία με τη σειρά τους ενδέχεται να συμπυκνώνονται σε μικροσκοπικούς κρυστάλλους — διαμάντια που πέφτουν θρυμματισμένα στην καυτή ατμόσφαιρα του πλανήτη, ένα φαινόμενο που μέχρι πρόσφατα θεωρείτο αποκλειστικά θεωρητικό.
Η πιο εντυπωσιακή πτυχή του πλανήτη, ωστόσο, παραμένει το σχήμα του. Ο PSR J2322-2650b δεν είναι σχεδόν σφαιρικός, καθώς οι τεράστιες παλιρροϊκές δυνάμεις που προέρχονται από το άστρο γύρω από το οποίο περιφέρεται τον έχουν παραμορφώσει, προσφέροντας του μια επιμήκη μορφή που θυμίζει λεμόνι. Αυτό το άστρο δεν είναι απλό: πρόκειται για μια πάλσαρ, ένα ιδιαίτερα πυκνό άστρο νετρονίων που έχει προκύψει από μια βίαιη έκρηξη υπερκαινοφανούς.
Ο πλανήτης περιφέρεται σε απόσταση μόλις 1,6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από την πάλσαρ, ολοκληρώνοντας την πλήρη τροχιά του σε μόλις 7,8 ώρες. Αυτή η εγγύτητα τον καθιστά έναν πραγματικό κοσμικό φούρνο, καθώς οι θερμοκρασίες του κυμαίνονται από περίπου 650 έως και 2.000 βαθμούς Κελσίου, δημιουργώντας ένα ακραίο και αφιλόξενο περιβάλλον, ωστόσο πολύτιμο για την επιστημονική έρευνα.
Το σύστημα στο οποίο βρίσκεται ο PSR J2322-2650b ανήκει στην σπάνια κατηγορία των «Μαύρων Χηρών». Σε αυτά τα συστήματα, η πάλσαρ απογυμνώνει σταδιακά τον συνοδό της, αφαιρώντας ύλη μέσω ισχυρής ακτινοβολίας και βαρυτικής έλξης. Ανάμεσα στους χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα, αυτός είναι ο μοναδικός γνωστός πλανήτης τύπου θερμού Δία που περιφέρεται γύρω από πάλσαρ — μια κοσμική εξαίρεση που προκαλεί το ενδιαφέρον των επιστημόνων.
Η προέλευση και η εξέλιξη του PSR J2322-2650b δεν μπορούν να εξηγήσουν οι γνωστοί μηχανισμοί πλανητικού σχηματισμού. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι μπορεί να αποτελεί το απομεινάρι ενός άστρου που υπήρξε θύμα δραματικής μεταμόρφωσης ή ενός πλανήτη ο οποίος έχει υποστεί ριζικές αλλαγές λόγω της βίαιης παρουσίας της πάλσαρ. Όποια και αν είναι η πραγματικότητα, η ύπαρξή του αναγκάζει την αστροφυσική να επανεξετάσει τις θεωρίες σχετικά με το πώς μπορούν να σχηματιστούν και να επιβιώσουν πλανήτες υπό τέτοιες ακραίες συνθήκες.
Η συγκλονιστική αυτή ανακάλυψη επιβεβαίωσε τη σημασία του James Webb όχι απλώς ως εργαλείου παρατήρησης, αλλά και ως καταλύτη για επιστημονικές ανατροπές. Ταυτόχρονα, η NASA προγραμματίζει ήδη το επόμενο κεφάλαιο της εξερεύνησης του διαστήματος με νέα τηλεσκόπια, όπως το Nancy Grace Roman Space Telescope και το Habitable Worlds Observatory, εργαλεία που φιλοδοξούν να αποκαλύψουν έναν κόσμο πολύ πιο παράξενο και απρόβλεπτο από ότι είχαμε ποτέ φανταστεί.
