Η Ευρώπη έκανε ένα σημαντικό βήμα μπροστά στον τομέα της δορυφορικής παρατήρησης με την εκτόξευση της πρώτης αποστολής дляScout: το HydroGNSS. Η σημαντική αυτή στιγμή σημειώθηκε στις 28 Νοεμβρίου από τη Vandenberg Space Force Base στην Καλιφόρνια, με τη χρήση του Falcon 9 της SpaceX. Αυτή η αποστολή ανοίγει νέες προοπτικές για την κατανόηση της διαθεσιμότητας νερού και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον ολικό υδρολογικό κύκλο της Γης.
Λιγότερο από ενενήντα λεπτά μετά την απογείωση, οι δύο δορυφόροι αποσωληνώθηκαν με επιτυχία από τον πύραυλο, με το Surrey Satellite Technology Ltd (SSTL) να επιβεβαιώνει ότι έλαβε σήματα και ότι οι δορυφόροι βρίσκονται ασφαλείς σε τροχιά. Για μια αποστολή που σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε σε μόλις τρία χρόνια, με προϋπολογισμό 35 εκατομμυρίων ευρώ, αυτό αποτελεί ήδη ένα σημαντικό επίτευγμα.
Ο σκοπός του HydroGNSS είναι ξεκάθαρος: να ανιχνεύσει το νερό σε όλες τις μορφές του μέσω μιας επαναστατικής τεχνικής που ονομάζεται GNSS reflectometry. Η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή: οι δορυφόροι λαμβάνουν σήματα L-band από δορυφορικά συστήματα πλοήγησης όπως το GPS και το Galileo. Τα σήματα αυτά ανακλώνται στην επιφάνεια της Γης, και τα χαρακτηριστικά τους αλλάζουν ανάλογα με την επιφάνεια, την υγρασία ή την παρουσία νερού ή πάγου. Μέσω της σύγκρισης των άμεσων ληφθέντων σημάτων με αυτά που ανακλώνται, οι δορυφόροι HydroGNSS αντλούν κρίσιμα δεδομένα για το υδάτινο αποτύπωμα του πλανήτη.
Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, κάθε δορυφόρος διαθέτει δέκτη χαρτογράφησης καθυστέρησης Doppler, με δύο κεραίες: μια ζενίθ κεραία για τα άμεσα σήματα GNSS και μία ναδίρ κεραία για τα ανακλώμενα σήματα. Η επεξεργασία των σημάτων παράγει χάρτες καθυστέρησης Doppler, οι οποίοι οδηγούν σε μετρήσεις για την υγρασία εδάφους, τις καταστάσεις πάγου και τις πλημμύρες, καθώς και δεδομένα για την επιφανειακή βιομάζα.
Αυτά τα δεδομένα είναι αναγκαία σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται, καθώς η υγρασία του εδάφους μπορεί να αποκαλύψει πρώιμα σημάδια ξηρασίας ή μείωσης της γονιμότητας. Οι μετρήσεις για τον πάγο και την απόψυξη είναι κρίσιμες για την κατανόηση της συμπεριφοράς του μόνιμου πάγου στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και της απελευθέρωσης άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η παρακολούθηση των περιοχών που πλημμυρίζουν θα προσφέρει επιπλέον δεδομένα για περιοχές καθοριστικής σημασίας που συνήθως κρύβονται κάτω από πυκνή βλάστηση και λειτουργούν ως σημαντικές πηγές μεθανίου.
Ορίστε επίσης ότι τα στοιχεία βιομάζας θα προσφέρουν ακριβείς εκτιμήσεις για τα αποθέματα δασικού άνθρακα και τον ρόλο των δασικών οικοσυστημάτων στον διεθνή κύκλο του άνθρακα. Έτσι, αυτοί οι μικροί δορυφόροι έχουν την υποσχέση να μετατρέψουν δύο κιλά τεχνολογίας σε ανεκτίμητα επιστημονικά στοιχεία.
Ο ESA βλέπει τις αποστολές Scout ως παράδειγμα ενός νέου μοντέλου «new space»: μικροί, ευέλικτοι δορυφόροι που δοκιμάζουν νέες ιδέες γρήγορα και με περιορισμένο κόστος, συμπληρώνοντας τις μεγαλύτερες αποστολές Earth Explorer.
Οι δύο δορυφόροι του HydroGNSS βρίσκονται σε τροχιά με διαφορά 180 μοιρών, επιτρέποντας διαρκή κάλυψη της Γης. Το SSTL, ως κύριος ανάδοχος, είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία τους και τη διανομή των δεδομένων, με την αποστολή να χρηματοδοτείται εν μέρει από την UK Space Agency, ενισχύοντας περαιτέρω το ευρωπαϊκό διαστημικό οικοσύστημα.
Η εκτόξευση του Falcon 9 δεν περιορίστηκε μόνο στους δορυφόρους του ESA. Συγκεκριμένα, στην ίδια πτήση, τον Transporter-15, περιλαμβάνονταν και εθνικές αποστολές από την Ιταλία και την Ελλάδα. Η Ιταλία παρουσίασε νέους δορυφόρους Eaglet-II, που προορίζονται για το πρόγραμμα IRIDE σχετικά με παρακολούθηση εδαφικών μετακινήσεων, χρήσεων γης και υδάτινων πόρων. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα εκτόξευσε τους δύο πρώτους δορυφόρους ICEYE του ελληνικού National Small Satellite Programme, ενισχύοντας τις δυνατότητες της χώρας στην διαχείριση φυσικών καταστροφών, περιβαλλοντική παρακολούθηση και ασφάλεια.
Όλα τα παραπάνω προγράμματα χρηματοδοτούνται μέσω του EU Recovery and Resilience Facility, υποστηρίζοντας μια νέα εποχή καινοτομίας στην ευρωπαϊκή τεχνολογία του διαστήματος.
Καθώς το HydroGNSS αρχίζει το ταξίδι του γύρω από τη Γη, αποδεικνύει ότι ακόμη και οι μικροί δορυφόροι μπορούν να επιφέρουν τεράστιες αλλαγές. Με την συνδρομή σημάτων GNSS που καθημερινά διασχίζουν τον ουρανό μας, οι δύο «ανιχνευτές» του ESA είναι έτοιμοι να χαρτογραφήσουν με αξεπέραστη λεπτομέρεια έναν από τους πιο κρίσιμους πόρους του πλανήτη: το νερό.
