Σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αρτηριακή τους πίεση, ενώ και στην Ευρώπη τα ποσοστά υπέρτασης έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τις περιοριστικές καραντίνες. Αυτή τη στιγμή, η υπέρταση θεωρείται ο Νο1 παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά επεισόδια, με τις τελευταίες να παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Ωστόσο, μόλις 1 στα 4 άτομα με ιστορικό υπέρτασης έχουν τη συγκεκριμένη πάθηση υπό έλεγχο.
Τον Αύγουστο του 2025, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας δημοσίευσαν νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και τη διαχείριση της υπέρτασης, βασισμένες σε μια λεπτομερή ανάλυση δεδομένων της τελευταίας δεκαετίας.
Το The Conversation επικοινώνησε με τον καρδιολόγο Dr. William Cornwell από την Ιατρική Πανεπιστημιούπολη Anschutz του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. Ο ειδικός εξήγησε την ακριβή σημασία των νέων οδηγιών και πώς οι ασθενείς μπορούν να συνεργαστούν με τους γιατρούς τους για την αποτελεσματική διαχείριση της αρτηριακής τους πίεσης.
Προτού τεθούν σε εφαρμογή οι νέες οδηγίες, υπήρχαν οι κατευθυντήριες οδηγίες του 2017 σχετικά με τα όρια της υπέρτασης. Από τότε, η ιατρική κοινότητα έχει αποκτήσει πληθώρα γνώσεων σχετικά με την υπέρταση και τις καλύτερες μεθόδους ελέγχου της, γεγονός που οδήγησε τις νέες οδηγίες να περιέχουν πολλές χρήσιμες πληροφορίες.
Ο καθοριστικός παράγοντας είναι ότι ορισμός της υπέρτασης έχει αλλάξει, με τα κριτήρια να είναι πλέον πιο αυστηρά. Στις νέες στοχευμένες τιμές της αρτηριακής πίεσης, οι τιμές της συστολικής και διαστολικής πίεσης είναι χαμηλότερες από ποτέ. Η συστολική πίεση, που είναι ο υψηλότερος αριθμός, υποδεικνύει την πίεση στα αιμοφόρα αγγεία όταν η καρδιά σπρώχνει το αίμα στο σώμα.
Αντίστοιχα, η διαστολική πίεση είναι η χαμηλότερη τιμή που καταγράφει την πίεση στα αιμοφόρα αγγεία κατά την χαλάρωση της καρδιάς. Και οι δύο αυτές πίεσες είναι καθοριστικές για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της υπέρτασης, προκειμένου να βρεθεί η καταλληλότερη θεραπεία.
Οι νέες οδηγίες έχουν αφαιρέσει την κατηγορία της «προ-υπέρτασης», η οποία οριζόταν από συστολική πίεση 120-139 χιλιοστών υδραργύρου (mm Hg) ή διαστολική πίεση 80-99 mm Hg. Πλέον, οι ασθενείς διακρίνονται σε αυτούς με αυξημένη αρτηριακή πίεση, αν η πίεσή τους κυμαίνεται από 120-129/80 mm Hg, και σε υπέρταση σταδίου 1 αν είναι 130-139/80-89 mm Hg.
Μια αρτηριακή πίεση 140/90 mmHg ή μεγαλύτερη ορίζεται ως υπέρταση σταδίου 2, ενώ τιμές 180/120 mmHg ή μεγαλύτερες συνιστούν υπερτασική κρίση. Με τον τρόπο αυτό, οι νέες οδηγίες έχουν υποδείξει μια σαφή πτώση του πήχυ, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους.
Σημαντικό είναι οι ασθενείς να συμβουλεύονται τον γιατρό τους αν παρατηρούν υπέρταση βάσει αυτών των κριτηρίων, ώστε να καθοδηγηθούν για πιθανή θεραπεία.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η συμβουλή από τους γιατρούς σχετικά με υγιεινές συνήθειες τρόπου ζωής, περιλαμβανομένης της διατροφής, της άσκησης και των καλών συνηθειών ύπνου, είναι κρίσιμη για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Σύμφωνα με τις νέες αυτές οδηγίες, προτείνεται η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση.
Μια μετα-ανάλυση του 2023, που περιλάμβανε επτά μελέτες με σχεδόν 20.000 άτομα, έδειξε ότι η συστολική αρτηριακή πίεση αυξάνεται κατά περίπου 1 mmHg για κάθε 10 γραμμάρια αλκοόλ που καταναλώνονται. Ειδικότερα, μια μπύρα περιέχει κατά μέσο όρο 14 γραμμάρια αλκοόλ, γεγονός που μπορεί να έχει σημαντική επίδραση με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με παρατηρήσεις, η μείωση ή η αποχή από το αλκοόλ έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Όταν οι ανθυγιεινές συνήθειες, όπως η καθιστική ζωή, το υπερβάλλον βάρος, το ψυχολογικό άγχος, το κάπνισμα και ο κακός ύπνος, συνδυάζονται, οι κίνδυνοι για καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια και άνοια αυξάνονται κατακόρυφα.
Για τους ανθρώπους που επιθυμούν να καταναλώνουν αλκοόλ, οι νέες οδηγίες προτείνουν ότι οι άνδρες θα πρέπει να περιορίσουν την κατανάλωση σε δύο ποτά την ημέρα, ενώ οι γυναίκες σε ένα ποτό την ημέρα.
Άλλοι Παράγοντες
Οι νέες οδηγίες εστιάζουν και σε διατροφικές συνήθειες, οι οποίες έχουν ισχυρή επίδραση στην αρτηριακή πίεση. Συνιστούν τη μείωση της κατανάλωσης αλατιού σε λιγότερο από 2.300 χιλιοστόγραμμα, που ισοδυναμεί περίπου με ένα κουταλάκι του γλυκού την ημέρα. Ιδανικά, οι τιμές αυτές θα πρέπει να είναι κάτω από 1.500 χιλιοστόγραμμα.
Μια εξαιρετική διατροφική επιλογή που προτείνεται είναι η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), η οποία είναι κατάλληλη για ασθενείς με ή χωρίς υπέρταση και στοχεύει στην πρόληψη ή θεραπεία της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Αυτή η διατροφή βασίζεται σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών και δημητριακά ολικής αλέσεως και μπορεί να συμβάλει σε πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά περίπου 10 mm Hg.
Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι για κάθε επιπλέον 30 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, η συστολική πίεση μειώνεται κατά 2 mm Hg και η διαστολική κατά 1 mm Hg. Σημαντικά, η μεγαλύτερη βελτίωση παρατηρείται με 150 λεπτά βελτιωμένης άσκησης την εβδομάδα, γεγονός που αναγνωρίζεται για τη συμβολή του στην αύξηση της διάρκειας και ποιότητας ζωής.
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει οκτώ βασικές στρατηγικές που επιτρέπουν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και τη μείωση του κινδύνου. Αυτές περιλαμβάνουν: υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, αποφυγή του καπνίσματος, επαρκής ύπνος 7-9 ώρες την ημέρα, καθώς και έλεγχος του βάρους, της χοληστερόλης και του σακχάρου.
Καλό είναι να ελέγχουμε και μόνοι μας την αρτηριακή πίεση στο σπίτι, καθώς μπορεί να υπάρξει υπέρταση χωρίς καμία εμφανή συμπτωματολογία. Ανάγκη υπάρχει για συνεχή έλεγχο και προσοχή, καθώς οι οδηγίες ενθαρρύνουν τους γιατρούς να είναι πιο επιθετικοί στη θεραπεία της υπέρτασης, προσπαθώντας να καθοδηγήσουν τους ασθενείς ώστε να υιοθετήσουν μέτρα για τη μείωση της πίεσής τους. Η ανεξέλεγκτη υπέρταση ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρές καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά επεισόδια.
