Η γρίπη των πτηνών, γνωστή ως H5N1, έχει προειδοποιήσει επιστήμονες παγκοσμίως για τους κινδύνους της, καθώς υπάρχει κίνδυνος να μεταδοθεί από τα πτηνά στον άνθρωπο, ενδεχομένως προκαλώντας μια σοβαρή υγειονομική κρίση.
Αυτός ο ιός της γρίπης είναι ενδημικός κυρίως στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία και έχει μολύνει ανθρώπους από το 1997, επιβεβαιωμένα καταγεγραμμένα κρούσματα αποτελούν 990 από το 2003 μέχρι τον Αύγουστο του 2025 σε 25 χώρες, με θνησιμότητα περίπου 48% σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πάνω από 180 εκατομμύρια πτηνά έχουν βιώσει τις επιπτώσεις του ιού, με περισσότερες από 1.000 γαλακτοπαραγωγικές μονάδες σε 18 πολιτείες και τουλάχιστον 70 ανθρώπους να έχουν μολυνθεί, με έναν θάνατο. Στην Ινδία, τρεις τίγρεις και μία λεοπάρδαλη πέθαναν από τον ιό σε κέντρο άγριας ζωής τον Ιανουάριο.
Συμπτώματα και κίνδυνοι για τους ανθρώπους
Τα συμπτώματα που προκαλεί η γρίπη των πτηνών στους ανθρώπους είναι παρόμοια με εκείνα μιας βαριάς γρίπης, περιλαμβάνοντας υψηλό πυρετό, βήχα και μυϊκούς πόνους. Ενδιαφέρον είναι ότι ορισμένοι φορείς δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα. Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός, οι αρχές υγειονομικής προφύλαξης παρακολουθούν συνεχώς τον ιό για πιθανά μεταλλαγμένα στελέχη.
Δύο ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ashoka, οι Φίλιπ Τσέριεν και Γκαουτάμ Μένον, ανέπτυξαν ένα νέο μοντέλο προσομοίωσης για να εξετάσουν πώς μπορεί να εξελιχθεί μια επιδημία H5N1 και ποιες πρώιμες παρεμβάσεις μπορούν να περιορίσουν τη διάδοση της.
Η μελέτη τους, δημοσιευμένη στο BMC Public Health, χρησιμοποιεί δεδομένα και υπολογιστικά μοντέλα για να αποτυπώσει ρεαλιστικά την πιθανή πορεία μιας επιδημίας.
Ο καθηγητής Μένον δήλωσε: «Η απειλή μιας πανδημίας H5N1 είναι πραγματική, αλλά οι καλύτερες πρακτικές επιτήρησης και ταχύτερες αντιδράσεις μπορεί να τη συγκρατήσουν».
Προειδοποιήσεις και κρίσιμος έλεγχος
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι μια πανδημία H5N1 μπορεί να ξεκινήσει αθόρυβα, ξεκινώντας από ένα μολυσμένο πτηνό που μεταδίδει τον ιό σε άνθρωπο, κυρίως αγρότη ή άνθρωπο που εργάζεται με πουλερικά. Ο πραγματικός κίνδυνος έγκειται στη δυνατότητα του ιού να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Μόλις τα ανθρώπινα κρούσματα ξεπεράσουν τα δύο ή δέκα, οι πιθανότητες ανεξέλεγκτης διάδοσης αυξάνονται. Εάν τα νοικοκυριά των επαφών τίθενται σε καραντίνα από την αρχή, είναι πιο πιθανό να περιοριστεί η επιδημία. Διαφορετικά, αν ο ιός έχει ήδη διασπαρεί ευρύτερα, οι πρώιμες παρεμβάσεις θα είναι λιγότερο αποτελεσματικές.
Η περιοχή Ναμακάλ της πολιτείας Ταμίλ Ναντού στην Ινδία, που έχει πάνω από 1.600 πτηνοτροφικές μονάδες και 70 εκατομμύρια κοτόπουλα, επιλέχθηκε για τη μελέτη.
Μέτρα και στρατηγικές
Οι προσομοιώσεις έδειξαν τα παρακάτω:
- Η θανάτωση πτηνών είναι αποδοτική μόνο πριν από τη μετάδοση στον άνθρωπο.
- Η απομόνωση κρουσμάτων και η καραντίνα νοικοκυριών είναι κρίσιμες για να περιορίσουν την εξάπλωση νωρίς.
- Όταν προκύψουν «τριτογενείς» μολύνσεις, απαιτούνται αυστηρότερα μέτρα, όπως γενικευμένα περιοριστικά μέτρα.
- Ο στοχευμένος εμβολιασμός μπορεί να παρατείνει τη βιωσιμότητα του ιού αλλά δεν μειώνει άμεσα τον κίνδυνο εντός νοικοκυριών.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η καραντίνα πρέπει να εφαρμόζεται σωστά, καθώς πολύ πρώιμα ή αργά μέτρα μπορεί να είναι αναποτελεσματικά.
Αναγκαίες προφυλάξεις
Η μελέτη στηρίζεται σε υποθετικά σενάρια και δεν περιλαμβάνει παράγοντες όπως η συμπεριφορά των ανθρώπων ή ταυτόχρονες εστίες από αποδημητικά πτηνά. Η ιολόγος Σίμα Λάκνταουα από το Πανεπιστήμιο Emory των ΗΠΑ επισήμανε πως το μοντέλο υποθέτει υψηλή αποτελεσματικότητα στη μετάδοση, κάτι που δεν ισχύει απαραίτητα για όλους τους φορείς.
Ωστόσο, αν ο H5N1 καταστεί διαρκώς παρών στον ανθρώπινο πληθυσμό, οι συνέπειές του θα είναι πιο ήπιες σε σύγκριση με άλλες πανδημίες, χάρη στη σχετική προετοιμασία και διαθέσιμα φάρμακα.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν την αξία των προσομοιώσεων σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες στις υγειονομικές αρχές για την καταπολέμηση μιας πιθανής κρίσης μόλυνσης.
Πηγή: BBC
