Το λεμφοίδημα αποτελεί μια χρόνια παθολογική κατάσταση που προκύπτει από τη μη αποτελεσματική λειτουργία του λεμφικού συστήματος. Το κύριο σύμπτωμα είναι το οίδημα, δηλαδή το πρήξιμο, που παρατηρείται στους ιστούς του σώματος. Αν και μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συνήθως εντοπίζεται στα χέρια ή στα πόδια.
Στο παρόν άρθρο, θα συνεργαστούμε με τον θωρακοχειρουργό-αγγειοχειρουργό, κ. Κωνσταντίνο Μαρκόπουλο για να εξετάσουμε σε βάθος τη συγκεκριμένη πάθηση. Θα διερευνήσουμε τα αίτια, τα συμπτώματα, αλλά και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για το λεμφοίδημα.
Τι είναι το λεμφοίδημα και ποια είναι τα συμπτώματά του;
Το λεμφοίδημα παρουσιάζεται με έντονο οιδηματώδες πρήξιμο στα άκρα (άνω και κάτω άκρα), το οποίο προκαλείται από την αδυναμία των λεμφαγγείων να προχωρήσουν τη λέμφο στο κυρίως σώμα. Ως αποτέλεσμα, δημιουργείται υπερβολική συσσώρευση λεμφαίας στον μεσοκυτταρικό χώρο, οδηγώντας σε πρήξιμο που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν το λεμφοίδημα;
Η αιτιολογία του λεμφοιδήματος μπορεί να είναι είτε συγγενής (δηλαδή από τη γέννηση) και να σχετίζεται με πλήρη έλλειψη λεμφαδένων στην περιοχή, είτε επίκτητη, που αφορά την καταστροφή λεμφαγγείων και λεμφαδένων μέσω:
- Πολλαπλές φλεγμονές που δεν έχουν θεραπευτεί πλήρως,
- Καρκίνου που προκαλεί καταστροφή των λεμφαδένων,
- Χειρουργικών επεμβάσεων που απαιτούσαν αφαίρεση λεμφαδένων (όπως σε καρκίνο μαστού, καρκίνο ουροδόχου κύστεως ή μήτρας),
- Ακτινοβολίας στις περιοχές του τραχήλου, μαστού ή πυέλου, που οδηγεί σε βλάβη λεμφαδένων.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν σε λεμφοίδημα είτε στο άνω είτε στο κάτω άκρο.
Υπάρχει θεραπεία για το λεμφοίδημα;
Αρχικά, η θεραπεία του λεμφοιδήματος περιλάμβανε φαρμακευτική αγωγή, κινησιοθεραπεία, λεμφική μάλαξη και δερματολογική φροντίδα για το σκληρυμένο δέρμα. Τα αποτελέσματα είναι αρκετά ικανοποιητικά στα πρώτα δύο στάδια της πάθησης, αλλά απαιτούν συνεχή φροντίδα.
Από το 2011, έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται μικροχειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία διεξόδου για τη λέμφο. Ακολουθούν οι πιο συνηθισμένες επεμβάσεις:
1) Λεμφο-φλεβική αναστόμωση: Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη σύνδεση διευρυμένου λεμφαγγείου με φλέβα, ώστε να επιτραπεί στη λέμφο να ρέει προς το φλεβικό δίκτυο. Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται με τη χρήση μικροσκοπίου και έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, με ελάχιστο πόνο και διάρκεια νοσηλείας μόλις 2 ημερών. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του σε 15 ημέρες.
2) Εμφύτευση υγιούς λεμφαδένα σε μεγάλη φλέβα: Σε αυτή την περίπτωση, επιλέγεται υγιής λεμφαδένας από το υγιές άκρο και αναστομώνεται σε κλάδο μασχαλιαίας ή μηριαίας φλέβας. Ο λεμφαδένας παράγει αυτόματα νέα λεμφαγγεία, δρόμοι μέσω των οποίων οδηγείται η λέμφος στο φλεβικό σύστημα. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει μικρή τομή, ελάχιστο πόνο και νοσηλεία που διαρκεί 2 ημέρες. Ο ασθενής επανέρχεται στην εργασία του σε 15 ημέρες.
3) Εμφύτευση υγιούς λεμφαδένα στο πάσχον άκρο με μικροσκοπική αναστόμωση: Αυτή η επέμβαση είναι πιο σύνθετη, καθώς απαιτεί την αφαίρεση λεμφαδένα από υγιές σημείο του σώματος και την εμφύτευσή του σε πάσχον σημείο. Η νοσηλεία διαρκεί 3-4 ημέρες και ο ασθενής επιστρέφει στην εργασία του σε 15 ημέρες.
Οι παραπάνω επεμβάσεις συνδυάζονται με τη χρήση ινών ιναδογόνου (fibrinogen) που προάγουν τη λεμφαγγειογένεση. Η εμφύτευση γίνεται περιφερικά της επέμβασης, κατευθύνοντας τη λέμφο προς το σημείο διεξόδου.
Μετά την επέμβαση, συνεχίζεται εντατικά το πρόγραμμα μαλάξεων και λεμφικού μασάζ από εξειδικευμένους και καταρτισμένους φυσιοθεραπευτές, οι οποίοι ειδικεύονται στην αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος. Αυτή η μέθοδος προσφέρει αποτελεσματικότητα που κυμαίνεται από 30% έως 70% σε βάθος ενός έτους, με θετική επίδραση στην ποιότητα ζωής και ψυχολογία των ασθενών.
Ευχαριστούμε θερμά τον χειρουργό, κ. Κωνσταντίνο Μαρκόπουλο για τις πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες του. O Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, Θωρακοχειρουργός – Αγγειοχειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού είναι διαθέσιμος για οποιαδήποτε περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με το θέμα. Για περισσότερες λεπτομέρειες, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του www.drmarkopoulos.gr.
