Η ραγδαία ανάπτυξη των data centers στην Ελλάδα, λόγω της εκρηκτικής αύξησης των απαιτήσεων από την τεχνητή νοημοσύνη και την ψηφιακή οικονομία, θέτει μεγάλες προκλήσεις στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η εγκατεστημένη ισχύς μπορεί να εκτοξευθεί από τα σημερινά 40-50 MW σε 600-700 MW ή ακόμα και πάνω από 1,2 GW, ειδικά με την υλοποίηση του giga factory της ΔΕΗ στην Κοζάνη.
Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ΤΜΕΔΕ, τόνισε την αναγκαιότητα μιας στρατηγικής που θα εστιάζει σε υποδομές «πίσω από τον μετρητή» (behind the meter), προκειμένου να προληφθεί η επιβάρυνση του εθνικού δικτύου.
Η υπερφορτωμένη Αττική, η στροφή προς Δυτική και Κεντρική Μακεδονία και ο ρόλος της οπτικής ίνας στην ανάπτυξη των data centers
Η υποδομή «behind the meter» αναφέρεται σε ενεργειακά συστήματα που εγκαθίστανται απευθείας στους καταναλωτές και περιλαμβάνουν ηλιακά πάνελ ή μπαταρίες. Αυτά συστήματα παράγουν ενέργεια που χρησιμοποιείται άμεσα από το κτίριο, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από το δίκτυο και επιτρέποντας την εξαγωγή πλεονάζουσας ενέργειας πίσω στο δίκτυο.
Αντίθετα, τα συστήματα «front of the meter» είναι γεννήτριες μεγάλης κλίμακας που ανήκουν σε εταιρείες κοινής ωφέλειας. Οι λύσεις «behind the meter» προσφέρουν ενεργειακή ανεξαρτησία, εξοικονόμηση κόστους και ανθεκτικότητα για επιχειρήσεις και κατοικίες.
Ενεργειακές προκλήσεις και στρατηγικές λύσεις
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εκρηκτική αύξηση των αιτημάτων σύνδεσης data centers στον ΑΔΜΗΕ, με συνολικά 19 αιτήματα για 1.189 MW μέχρι τον Οκτώβριο του 2025. Από αυτά, 315 MW έχουν ήδη οριστικές προσφορές και 873 MW βρίσκονται σε στάδιο μελέτης. Η υπερσυγκέντρωση αιτημάτων στην Αττική (ειδικότερα 13 αιτήσεις για 840 MW) προκαλεί προβλήματα συμφόρησης και κινδύνους από αστοχίες στο δίκτυο, όπως επισήμανε η Μαρίνα Τσίλη της ΑΔΜΗΕ στην 32η Σύνοδο της Ελληνικής Επιτροπής CIGRE.
Η κυβέρνηση προωθεί την ιδέα της παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας τοπικά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) σε περιοχές όπως η Πτολεμαΐδα και η Μεγαλόπολη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι το σχέδιο της ΔΕΗ για τη Δυτική Μακεδονία, το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία giga factory στα παλιά λιγνιτωρυχεία της περιοχής, συνδυάζοντας φωτοβολταϊκά, αντλησιοταμίευση και φυσικό αέριο.
Ο Γιώργος Στάσσης της ΔΕΗ έχει προειδοποιήσει για τις ανησυχίες σχετικά με τις αυξήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν τα 20 GW τα επόμενα πέντε χρόνια, ζητώντας αποσύνδεση από το κεντρικό δίκτυο για την αποφυγή αυξήσεων.
Διεθνείς συνεργασίες και στρατηγικές της ΔΕΗ
Το giga factory της ΔΕΗ στην Κοζάνη έχει σχεδιαστεί με στόχο να διπλασιάσει την υπάρχουσα ισχύ και ο Υπουργός Παπαστεργίου έχει ανοίξει το θέμα μιας πιθανής συνεργασίας με την Ιταλία για παρόμοια σχέδια στην περιοχή.
Αυτή η στρατηγική υποστηρίζει μια πιο διασκορπισμένη παραγωγή, αμβλύνοντας τις απώλειες και ενισχύοντας την παραγωγικότητα, χωρίς να επιβαρύνεται το σύστημα, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις προκλήσεις της αυξημένης κατανάλωσης και των υψηλών απαιτήσεων διαθεσιμότητας.
Ο ρόλος του δικτύου οπτικής ίνας
Σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη των data centers είναι η εγγύτητα στους τηλεπικοινωνιακούς κόμβους, γεγονός που καθιστά την εξέλιξη του δικτύου οπτικής ίνας κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα των data centers στην Ελλάδα. Ειδικά οι επενδυτές απαιτούν χαμηλή καθυστέρηση (low latency) στη μεταφορά δεδομένων, καθιστώντας την οπτική ίνα αναγκαία προϋπόθεση για ανταγωνιστικότητα.
Η συγκέντρωση των αιτημάτων στην Αττική υπογραμμίζει την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ ενεργειακών φορέων και τηλεπικοινωνιών, δεδομένου ότι το δίκτυο οπτικής εκεί υποστηρίζει ήδη υψηλές ταχύτητες.
Μελλοντικές προοπτικές και προκλήσεις
Η ανάγκη να διαμορφωθεί μια συγκεκριμένη μεθοδολογία επιλογής θέσεων σύνδεσης είναι επιτακτική, εστιάζοντας στην ικανότητα του δικτύου και τις επιπτώσεις της νέας ζήτησης σε πιθανά τοπικά υπερφορτισμένα σημεία. Παράλληλα, προτείνεται η θέσπιση ενός ειδικού πλαισίου στο επίπεδο της Ευρώπης για τις αιτήσεις από ενεργοβόρους καταναλωτές.
Η υψηλή ζήτηση για νέα data centers στην ανατολική Αττική, σε συνδυασμό με άλλες χρήσεις υψηλής ισχύος, καθιστά αναγκαία την ενίσχυση του τοπικού ηλεκτρικού συστήματος. Η συμφόρηση αιτημάτων ενδυναμώνει την ανάγκη για μεθοδολογία που θα καθορίζει τα βέλτιστα σημεία σύνδεσης.
Σκοπός είναι να αποφευχθούν προβλήματα επάρκειας, ιδίως σε μια εποχή που τα φορτία αυξάνονται λόγω ηλεκτρικών οχημάτων και αντλιών θερμότητας, καθώς η ανάγκη ενέργειας από τα data centers είναι αυξημένη.
Πηγή: ΟΤ.gr
