Σχεδόν 2.000 χρόνια έχουν περάσει από την καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου, που κατέστρεψε την ακμάζουσα ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας. Σήμερα, ερευνητές από όλο τον κόσμο αξιοποιούν τις σύγχρονες τεχνολογίες ψηφιακής αρχαιολογίας για να αποκαλύψουν και να ανασυνθέσουν τη χαμένη αυτή πόλη. Οι πρόσφατες ανασκαφές έχουν φέρει στο φως εντυπωσιακά κτίρια, αρχαία αντικείμενα και πολύχρωμες τοιχογραφίες, αλλά πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία παραμένουν απούσα, αφήνοντας κενά σχετικά με την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
Η σύγχρονη τεχνολογία παρέχει τη δυνατότητα αναγνώρισης κρυμμένων ενδείξεων που αποκαλύπτουν βασικές πτυχές της Πομπηίας, συμπεριλαμβανομένων πύργων που ίσως διαμόρφωναν την αστική της εικόνα. «Ανασυγκροτώντας την αρχιτεκτονική αυτής της πόλης, αποκτούμε μια πιο ουσιαστική και ακριβή εικόνα της ιστορίας της», δήλωσε η Δρ. Σουζάν Μουθ, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Humboldt στο Βερολίνο.
Τα αποτελέσματα των ανασκαφών και οι ψηφιακές αναπαραστάσεις της ομάδας Pompeii Reset έχουν δημοσιευθεί στο E–Journal of the Excavations of Pompeii και ενδέχεται να μεταμορφώσουν πλήρως την αντίληψή μας για την πόλη.
Η Ζωή στην Πομπηία
Κατά την επίσκεψή της με φοιτητές το 2022, η Δρ. Μουθ εμπνεύστηκε από τις προσπάθειες του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας να διατηρήσει την πολιτιστική κληρονομιά της. Γνωρίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχαιολόγοι στην πρόσβαση και μελέτη των ευρημάτων, πρότεινε μια μη επεμβατική μέθοδο ψηφιακής ανασυγκρότησης που αποκαλύπτει νέα στοιχεία για την Πομπηία.
Το Αρχαιολογικό Πάρκο συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Humboldt, εστιάζοντας σε τεχνολογίες LiDAR και φωτογραμμετρία για τη δημιουργία τρισδιάστατων μοντέλων των κτηρίων. Οι ερευνητές αναλύουν τα ευρήματα, όπως τρύπες στους τοίχους για να ανακατασκευάσουν ψηφιακά την αρχική μορφή των κτιρίων.
Νέες ανακαλύψεις δείχνουν ότι οι κάτοικοι της Πομπηίας επέστρεψαν στην πόλη λίγες δεκαετίες μετά την καταστροφική έκρηξη του 79 μ.Χ., μετατρέποντας προηγούμενα ισόγεια σε κελάρια. Ωστόσο, η πόλη εγκαταλείφθηκε τελικά μετά από άλλη μια έκρηξη τον 5ο αιώνα.
Από την αρχή των ανασκαφών το 18ο αιώνα, οι αρχαιολόγοι έχουν παρατηρήσει ότι τα κατώτερα επίπεδα διατηρήθηκαν, ενώ οι ανώτεροι όροφοι καταστράφηκαν. Πολλοί σεβάστηκαν τους πάνω ορόφους ως χώρους των φτωχών, όμως νέες έρευνες αποδεικνύουν ότι επίσης χρησιμοποιούνταν από τους πλούσιους κατοίκους.
Δείτε περισσότερα σχετικά με τη ζωή στην Πομπηία στα άρθρα μας: Οι κάτοικοι επέστρεψαν στην Πομπηία μετά την έκρηξη του Βεζούβιου, λένε οι αρχαιολόγοι.
Η Σημαντική Ανακάλυψη μιας Κρυμμένης Σκάλας
Η ομάδα των ερευνητών εστίασε την προσοχή της στην πρόσφατα ανασκαμμένη Casa del Tiaso, όπου βρέθηκε μια σκάλα που οδηγούσε στον πρώτο όροφο. Οι εσοχές στον τοίχο υπαινίσσονται την ύπαρξη μιας δεύτερης ξύλινης σκάλας, που πιθανόν να οδηγούσε σε έναν τρίτο όροφο.
«Ανασυνθέτοντας την αρχιτεκτονική, καταλάβαμε ότι επρόκειτο για έναν πύργο», δήλωσε η ερευνήτρια.
Η Casa del Tiaso θεωρείται μία από τις πιο πολυτελείς οικίες της Πομπηίας, πιθανώς ανήκουσα σε μια εξέχουσα οικογένεια. Διαθέτει ευρύχωρα δωμάτια, ιδιωτικό λουτρό και αυλή. Οι ρωμαϊκές επαύλεις εκτός πόλης συχνά περιλάμβαναν πύργους με εντυπωσιακή θέα, αλλά η ύπαρξή τους εντός της πόλης μέχρι σήμερα θεωρούνταν απίθανη.
Το Μέλλον της Αρχαιολογικής Έρευνας
Η Δρ. Μουθ συγκρίνει τη διαδικασία ανασκαφής με μια αστυνομική έρευνα: κάθε στοιχείο καταγράφεται και αναλύεται. Χρησιμοποιώντας drones, laser scanning και φωτογραμμετρία, οι ερευνητές δημιουργούν ψηφιακά «δίδυμα» των κτηρίων. Στη συνέχεια, «τοποθετούν» ψηφιακά ξύλινες δοκούς ή σκάλες σε σημεία όπου οι τοίχοι μαρτυρούν την ύπαρξή τους.
«Κάνουμε προσεκτικά βήματα: συζητάμε, δοκιμάζουμε και αναζητούμε αναλογίες σε άλλα κτήρια. Δημιουργούμε σταδιακά ένα τρισδιάστατο μοντέλο», προσθέτει η ερευνήτρια.
Η ψηφιακή αρχαιολογία δίνει επίσης τη δυνατότητα εικονικών περιηγήσεων, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες όπως αναπαράσταση δείπνων ή τελετών. «Αυτά θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε νέα ερωτήματα για τη ζωή στην Πομπηία», δήλωσε η Μουθ.
Η ομάδα στοχεύει στην πλήρη ψηφιακή ανακατασκευή της Casa del Tiaso, ενώ επιδιώκει να ανασυνθέσει όσο το δυνατόν περισσότερα κτίρια εντός του αρχαιολογικού χώρου. Επίσης, τα ψηφιακά εργαλεία συμβάλλουν στην παρακολούθηση της συντήρησης του χώρου, εντοπίζοντας περιοχές που απαιτούν παρέμβαση.
«Η ψηφιακή αρχαιολογία δεν είναι απλώς η δημιουργία φανταστικών ανακατασκευών, είναι ένα εργαλείο για να κατανοήσουμε πώς λειτουργούσαν και χρησιμοποιούνταν αυτές οι δομές», έκλεισε η ερευνήτρια.
Περισσότερα από 13.000 δωμάτια έχουν ανασκαφεί στην Πομπηία από το 1748, ενώ ένα τρίτο της πόλης παραμένει θαμμένο κάτω από ηφαιστειακή τέφρα. Ωστόσο, η ομάδα δεν επιδιώκει την πλήρη ανασκαφή, με σκοπό να διατηρήσει κάποια τμήματα ανέγγιχτα για τις μελλοντικές γενιές.
ΠΗΓΗ: CNN
