Αν αναζητήσετε στο λεξικό το λήμμα «σπάνιες γαίες», θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για μια ομάδα 17 μεταλλικών στοιχείων, τα οποία μοιράζονται παρόμοιες χημικές ιδιότητες και είναι καίριας σημασίας για τη σύγχρονη βιομηχανία. Αυτά τα στοιχεία συνήθως βρίσκονται μαζί στη φύση και η σημασία τους αυξάνεται συνεχώς καθώς οι απαιτήσεις της τεχνολογίας εξελίσσονται.
Το 2023 αποτέλεσε έτος-σταθμό για τις σπάνιες γαίες, οι οποίες κέρδισαν ιδιαίτερη δημοσιότητα. Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο των Financial Times, αυτά τα ορυκτά έχουν αποκτήσει τη σημασία ενός συμβόλου στη διεθνή αντιπαράθεση για κρίσιμα ορυκτά και προμήθειες, δείχνοντας την επιρροή τους στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Η “σπανιότητα” της σπανιότητας
Αν και από γεωλογική άποψη δεν είναι σπάνιες, οι διαδικασίες εξαγωγής και καθαρισμού τους, όπως αυτές του νεοδυμίου, είναι πολύ περίπλοκες και απαιτούν εξειδικευμένες τεχνολογίες. Αυτές οι διαδικασίες ελέγχονται κυρίως από την Κίνα, η οποία έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο ηγέτη στην εξόρυξη και παραγωγή σπάνιων γαιών. Αυτά τα στοιχεία είναι αναγκαία για την κατασκευή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, από αεροπλάνα και ηλεκτρικά οχήματα μέχρι ανεμογεννήτριες και σύγχρονους ηλεκτροκινητήρες.
Εξόρυξη σπάνιων γαιών στην Καλιφόρνια / REUTERS/Steve Marcus/File Photo
Η πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ αναμένοντας την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ έχει επιδεινώσει τη σχέση μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ. Οι εξαγωγές σπάνιων γαιών έχουν αναδειχθεί σε κρίσιμο στοιχείο στον εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, με σημαντικές επιπτώσεις στις βιομηχανίες και την παγκόσμια οικονομία.
Η στρατηγική των σπάνιων γαιών
Καθώς η σύγκρουση κλιμακώνεται, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ έχουν ρίξει το βάρος τους στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής σπάνιων γαιών. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Γροιλανδία, περιοχή πλούσια σε αυτά τα ορυκτά, φτάνοντας ακόμη και σε απειλές χρήσης στρατηγικών πόρων ως μοχλό πίεσης.
Ωστόσο, πολλοί αναλυτές εκφράζουν ανησυχία ότι είναι ίσως πολύ αργά για τις ΗΠΑ να αντιστρέψουν την κατάσταση. Η Κίνα έχει επενδύσει στρατηγικά στον έλεγχο των σπάνιων γαιών και έχει χρησιμοποιήσει αυτή τη δύναμη ως διαπραγματευτικό εργαλείο σε εμπορικές διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα να έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επιδραστική στη μορφή της παγκόσμιας αγοράς.
Εντός του πλαισίου αυτή της αστάθειας, η πρόσφατη ανακωχή στον εμπορικό πόλεμο, σύμφωνα με τον ίδιο τις Financial Times, μπορεί να προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση. Ωστόσο, οι αλλαγές στους ελέγχους εξαγωγών σε σπάνιες γαίες είναι πάντα πιθανές στο μέλλον.
Αυτό που μένει σίγουρο είναι ότι οι σπάνιες γαίες θα παραμείνουν ψηλά στην ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η ζήτηση για εναλλακτικές πηγές προμήθειας εκτός Κίνας αυξάνεται, καθιστώντας την πρόκληση αυτή ολοένα και πιο επιτακτική.
Πηγή: in.gr
