Η 25η Δεκεμβρίου 1909 ήταν η ψυχρότερη ημέρα Χριστουγέννων που έχει καταγραφεί στην ιστορία της Αθήνας, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία του ιστορικού κλιματικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Βρίσκεται διαρκώς εγκατεστημένος στο λόφο των Νυμφών στον Θησείο και παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις καιρικές συνθήκες της πρωτεύουσας από το 1890.
«Η μέση θερμοκρασία του Δεκεμβρίου κυμαίνεται γύρω στους 10 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας τις πιθανότητες για χιονόπτωση στην Αθήνα ανήμερα των Χριστουγέννων εξαιρετικά χαμηλές. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν και εξαιρέσεις τα τελευταία 125 χρόνια, κυρίως στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα», αναφέρει το ClimateHub, ο κόμβος που παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις ενεργειακές ανάγκες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα.
Γράφημα με τη θερμοκρασία την Ημέρα των Χριστουγέννων από το 1901-2023. ΠΗΓΗ: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Η ανάλυση των θερμοκρασιακών δεδομένων του σταθμού από την συγγραφική ομάδα (Στέργιος Μήσιος, Δήμητρα Φουντά, Ρούλα Κώστα) δείχνει ότι η πιο κρύα ημέρα των Χριστουγέννων τις τελευταίες 125 χρόνια καταγράφηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1909, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο (που αντιστοιχεί στις 7 Ιανουαρίου 1910 στο Γρηγοριανό που χρησιμοποιούμε από το 1923). Ακόμη και αν υπολογιστεί η μέση θερμοκρασία του τριημέρου 24, 25 και 26 Δεκεμβρίου για το 1909, το ρεκόρ ψύχους παραμένει αμετάβλητο.
Η ημέρα αυτή είχε μέση θερμοκρασία μόλις 4°C, με τις νυχτερινές θερμοκρασίες να πέφτουν στους 2°C.
Τα Χριστούγεννα του 1933, 1937, 1953, 1986, 1987 και 1992 καταγράφηκαν και αυτά με ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες κοντά στους 5°C, αν και τις νύχτες έφταναν ακόμη χαμηλότερα. «Παρά το τσουχτερό κρύο, δεν καταγράφεται απαραίτητα χιονόπτωση στο κέντρο της Αθήνας, αν και μπορεί να χιονίζει στις βόρειες περιοχές της. Στις 25 Δεκεμβρίου 1949, πάντως, χιόνιζε όλη τη νύχτα», προσθέτουν οι ειδικοί. Επίσης, οι χιονοπτώσεις έχουν σημειωθεί σε άλλα έτη μεταξύ 24 και 26 Δεκεμβρίου, όπως το 1903 και 1948.
Αξιοσημείωτη είναι και η σφοδρή κακοκαιρία που έπληξε την Αθήνα ανάμεσα στις 27 Δεκεμβρίου 1941 και τις 5 Ιανουαρίου 1942. Οι θερμοκρασίες πέσανε κάτω από το μηδέν για 10 συνεχόμενες ημέρες, επιφέροντας σοβαρές δοκιμασίες στον πληθυσμό της πόλης, ο οποίος είχε ήδη υποστεί τις συνέπειες της Κατοχής. Όπως αναφέρει το ClimateHub, «η χαμηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε ήταν -4,4 °C».
Με τη βοήθεια σύγχρονων εργαλείων ανάλυσης του παρελθόντος κλίματος, μπορούν οι μελετητές να αποτυπώσουν το κλίμα που υπερίσχυε στην ευρύτερη περιοχή κατά τις γιορτές. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι ένα κύμα ψύχους εισέβαλε από τα βόρεια-ανατολικά του Αιγαίου, από τις 24 Δεκεμβρίου, προκαλώντας χαμηλές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα.
Αξιοσημείωτο είναι πως τα Χριστούγεννα του 2010 καταγράφηκαν με θερμοκρασίες που θύμιζαν καλοκαίρι, με μέση ημερήσια θερμοκρασία 17°C, και μέγιστη 19°C. Αυτή η άνοιξη είχε παρατηρηθεί και άλλες χρονιές, όπως το 1927. Η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ αναφέρει: «Από της 2 μμ, εις πείσμα της καθιερωμένης αργίας, οι Αθηναίοι εξόρμησαν προς τα θεαματικά κέντρα και τα Φάληρα…»», για να αποδείξει ότι οι καιρικές συνθήκες ήταν ευχάριστες.
Σημαντικό είναι ότι το ClimateHub είναι σύμπραξη της ομάδας NOA-ReACT του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Παρακολούθησης Κλιματικής Αλλαγής Copernicus.
Με πληροφορίες μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αθήνα, Ελλάδα
