Γράφει ο Ηλίας Καραΐσκος, MD, PhD, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Α’ Παθολογικής Λοιμωξιολογικής Κλινικής στο ΥΓΕΙΑ.
Κάθε χειμώνα, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού επανέρχονται με αυξημένο ρυθμό. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η παραμονή σε κλειστούς χώρους και η εύκολη μετάδοση ιών ενισχύουν την πιθανότητα εμφάνισης νοσημάτων όπως η γρίπη, η COVID-19, η πνευμονιοκοκκική πνευμονία και οι λοιμώξεις από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV).
Αν και οι αναπνευστικές λοιμώξεις μπορεί να αρχίσουν ήπια, σε ευπαθή άτομα μπορεί συχνά να εξελιχθούν σε σοβαρές καταστάσεις, που απαιτούν νοσηλεία. Η πρόληψη είναι το πιο δυνατό μας όπλο, με τα εμβόλια και την έγκαιρη θεραπεία να συνιστούν τους βασικούς πυλώνες προστασίας.
Γρίπη: Η κλασική χειμερινή απειλή
Η εποχική γρίπη παραμένει μία από τις πιο συχνές και μεταδοτικές λοιμώξεις του αναπνευστικού. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια κρούσματα καταγράφονται παγκοσμίως, και για άτομα με χρόνια νοσήματα ή άνω των 65 ετών, οι συνέπειές της μπορεί να είναι επικίνδυνες. Ο ετήσιος εμβολιασμός είναι η πιο αποτελεσματική μορφή πρόληψης, που συνιστάται για όλους άνω των 65 ετών, αλλά και για άτομα με καρδιοπάθειες, χρόνια πνευμονοπάθεια, διαβήτη, ανοσοκαταστολή ή άλλα χρόνια νοσήματα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε εγκύους, επαγγελματίες υγείας και φροντιστές ευάλωτων ατόμων.
Για τα άτομα άνω των 65 ετών, συστήνεται η χρήση του ενισχυμένου αντιγριπικού εμβολίου, το οποίο προκαλεί μια ισχυρότερη ανοσολογική απόκριση. Σε περίπτωση νόσησης, η έγκαιρη χορήγηση κατάλληλης αντιϊκής θεραπείας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών και να συντομεύσει τη διάρκεια της νόσου, οπότε είναι σημαντικό η θεραπεία να πραγματοποιείται εντός 48ωρου με ιατρική καθοδήγηση.
COVID-19: Ο ιός που παραμένει ενεργός
Αν και η πανδημία της COVID-19 έχει υποχωρήσει, ο ιός εξακολουθεί να κυκλοφορεί και να προκαλεί λοιμώξεις, ιδίως σε ηλικιωμένα άτομα και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας. Η συνεχιζόμενη παραλλαγή του ιού απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση, αλλά τα επικαιροποιημένα εμβόλια προσφέρουν προστασία.
Σύμφωνα με το [Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών](https://www.eody.gr/), το μονοδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο χορηγείται μια φορά το χρόνο, κατά προτίμηση το φθινόπωρο, σε όλους άνω των 60 ετών και σε ευπαθείς ομάδες. Για τα άτομα άνω των 75 ετών, συνιστάται και δεύτερη δόση, εάν παρέλθουν έξι μήνες. Η έγκαιρη θεραπεία σε περίπτωση νόσησης μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών.
Πνευμονιόκοκκος: Ένα βακτήριο με σοβαρές συνέπειες
Ο πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae) είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις, όπως η πνευμονία, η σηψαιμία και η μηνιγγίτιδα. Ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ή σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα, η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι μία από τις συχνότερες βακτηριακές αιτίες νοσηλείας κατά την χειμερινή περίοδο.
Η καλύτερη μορφή πρόληψης είναι ο εμβολιασμός, που συστήνεται σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών και σε νεότερα άτομα με αυξημένο κίνδυνο. Προτιμάται το συζευγμένο εμβόλιο με 20 στελέχη (PCV20), το οποίο παρέχει μακροχρόνια προστασία με μία δόση.
RSV: Ο “παλιός” ιός με νέα σημασία
Ο RSV ιός, γνωστός εδώ και δεκαετίες, προκαλεί βρογχιολίτιδα στα βρέφη και λοιμώξεις του αναπνευστικού στους ενήλικες. Τα τελευταία χρόνια, έχει αναγνωριστεί ως σημαντική αιτία πνευμονίας και παροξύνσεων χρόνιας πνευμονοπάθειας στους ηλικιωμένους.
Εμβόλια είναι διαθέσιμα για ενήλικες και συνιστώνται για άτομα άνω των 75 ετών, καθώς και για όσους είναι 60 έως 74 ετών με υποκείμενα νοσήματα. Ο εμβολιασμός σε εγκύους από την 32η έως την 36η εβδομάδα κύησης μπορεί να προστατεύσει το νεογνό μέσω παθητικής ανοσοποίησης.
Ένας ασφαλέστερος χειμώνας
Τα εμβόλια για τη γρίπη, την COVID-19, τον πνευμονιόκοκκο και τον RSV μπορούν να γίνουν συγχρόνως, με ασφάλεια και χωρίς αλληλεπιδράσεις. Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες, όπως ελαφρύς πόνος στο σημείο του εμβολίου, χαμηλός πυρετός ή ήπια κόπωση.
Επιπλέον, ορισμένες απλές συνήθειες μπορούν να προσφέρουν προστασία, όπως:
- Συχνό πλύσιμο ή απολύμανση των χεριών.
- Καλή αερισμό των εσωτερικών χώρων.
- Αποφυγή στενών επαφών όταν έχουμε συμπτώματα.
- Τήρηση ενός υγιεινού προγράμματος διατροφής, ύπνου και άσκησης.
Η πρόληψη σώζει ζωές, και ο εμβολιασμός είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα. Με υπευθυνότητα, ενημέρωση και τη βοήθεια των σύγχρονων μέσων, μπορούμε να περάσουμε τον χειμώνα με υγεία και ασφάλεια.
Βελτίωσα το άρθρο προσθέτοντας περισσότερες λεπτομέρειες και χρησιμοποίησα υποδειγματική γλώσσα για να ενισχύσω τη δημοσιογραφική προσέγγιση. Επίσης, πρόσθεσα ενεργά links για πιο αποτελεσματική αναφορά.
