Η κλιματική αλλαγή συνιστά έναν σοβαρό και πολύπλευρο κίνδυνο που απαιτεί άμεση προσοχή και δράση. Στη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς, η ανθρωπότητα δεν βρίσκεται απλώς μπροστά σε ένα νέο ημερολογιακό έτος, αλλά σε μια καθοριστική καμπή που θα επηρεάσει τη βιωσιμότητα του πολιτισμού μας για πολλές γενιές.
Η διαφορά μεταξύ του 1,5°C και του 2,0°C δεν είναι απλώς αριθμητική, αλλά καθορίζει τη ζωή και την επιβίωση εκατομμυρίων.
Η επιστημονική κοινότητα, μέσω πρόσφατων εκθέσεων του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) και του προγράμματος Copernicus, τονίζει ότι η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ και ότι οι παρούσες επιπτώσεις της είναι εντονότερες από τους πιο απαισιόδοξους προβλέψεις των προηγούμενων δεκαετιών.
Ρεκόρ Θερμοκρασίας 2025
Το 2025 είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία, το δεύτερο θερμότερο έτος στην ιστορία, ισοβαθμώντας με το 2023, αμέσως πίσω από το ακραίο 2024. Η τελευταία δεκαετία (2015-2025) έχει καταγραφεί ως η πιο θερμή περίοδος στην ιστορία, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία να τείνει επικίνδυνα προς το όριο του 1,5°C από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Σύμφωνα με στοιχεία μέχρι τον Δεκέμβριο του 2025, οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και του μεθανίου (CH₄), συνεχίζουν να αυξάνονται παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις για μείωση. Το CO₂ αυξάνεται στην ατμόσφαιρα με ρυθμούς που δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία, με αύξηση 10% μόλις μέσα σε δύο δεκαετίες.
Κρίσιμα Σημεία Καμπής
Η πιο ανησυχητική εξέλιξη το 2025 είναι η δημοσίευση της έκθεσης “Global Tipping Points Report 2025”, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 160 επιστήμονες. Η έκθεση προειδοποιεί για τα λεγόμενα «σημεία χωρίς επιστροφή» που μπορεί να αλλάξουν ριζικά τον πλανήτη μας.
- Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι: Το 2025 σηματοδοτεί την υπέρβαση του πρώτου μεγάλου σημείου καμπής, με τη μαζική λεύκανση και τον θάνατο των τροπικών κοραλλιογενών υφάλων σχεδόν αναπόφευκτο, με σοβαρές συνέπειες για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα.
- Ο Αμαζόνιος: Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου πλησιάζει τη «σαβανοποίηση», καθώς η κλιματική αλλαγή και η αποψίλωση μειώνουν την ικανότητα του δάσους για βροχοπτώσεις, απειλώντας έτσι τη λειτουργία του ως πνεύμονας του πλανήτη.
- Η πάγος και η AMOC: Η τήξη των πάγων στη Γροιλανδία και τη Δυτική Ανταρκτική επιταχύνεται, και υπάρχουν ενδείξεις επιβράδυνσης της Ατλαντικής Μεσημβρινής Ανατρεπόμενης Κυκλοφορίας (AMOC), που ρυθμίζει το κλίμα της Ευρώπης.
Η Διεθνής Διάσκεψη για το Κλίμα (COP30), που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2025 στην Μπελέμ της Βραζιλίας, καθόρισε ένα πλαίσιο δράσης για το 2026, εισάγοντας την έννοια του «Global Mutirão», που υπογραμμίζει την αναγκαιότητα άμεσων δράσεων.
Αν και επιτεύχθηκε συμφωνία για τους «Δείκτες Προσαρμογής της Μπελέμ», 59 συγκεκριμένοι δείκτες για τη μέτρηση της ανθεκτικότητας, απέτυχε να επιβληθεί ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.
Αυτό αναδεικνύει τη σημασία της πίεσης που θα ασκηθεί από την κοινωνία των πολιτών και τους επιστήμονες το 2026.
Σημαντική σημείωση: Ο “Roadmap to 1.3T” (Οδικός Χάρτης για τα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια) αποβλέπει στη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών για τις κλιματικές μεταβάσεις έως το 2035. Ωστόσο, η διάθεση αυτών των κεφαλαίων πρέπει να αρχίσει το 2026, για να αποφευχθεί η πλήρης κατάρρευση των ευάλωτων οικονομιών.
Επείγουσες Δράσεις
Για να ελπίζουμε σε συγκράτηση της θερμοκρασίας, το 2026 πρέπει να είναι το έτος της αποφασιστικής δράσης και όχι των λόγων. Οι προτεραιότητες είναι σαφείς:
- Άμεση μείωση του μεθανίου: Παρά το γεγονός ότι το μεθάνιο είναι 80 φορές πιο ισχυρό θερμαντικό αέριο σε βάθος 20 ετών, η άμεση αντιμετώπιση διαρροών σε φυσικό αέριο και η αλλαγή γεωργικών πρακτικών μπορούν να επιφέρουν ταχύτερα αποτελέσματα στην παγκόσμια θερμοκρασία.
- Προστασία της βιοποικιλότητας: Η κλιματική κρίση δεν έχει λύση χωρίς τη φύση. Το 2026 χρειάζεται να γνωστοποιηθούν δέσμες για την προστασία του 30% των γαιών και των ωκεανών.
- Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση: Η απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα απαιτεί κοινωνική φροντίδα για τους εργαζόμενους. Ο τομέας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προσφέρει ευκαιρίες αποκατάστασης.
- Ενίσχυση της ανθεκτικότητας: Οι σημαντικές πλημμύρες που πλήττουν την Ελλάδα και τα Βαλκάνια υπενθυμίζουν ότι οι υποδομές μας χρειάζονται ενίσχυση, και οι επενδύσεις σε συστήματα προειδοποίησης και κλιματικά ανθεκτικές πόλεις είναι πλέον επιτακτικές.
Κλιματική Αλλαγή: Ωρα Να Δράσουμε
Καθώς εισερχόμαστε στο 2026, η επιστήμη τονίζει ότι κάθε μοίρα έχει σημασία. Η διαφορά ανάμεσα στο 1,5°C και το 2,0°C δεν είναι απλώς αριθμητική αλλά αποφαση για την επιβίωση ανθρώπων και οικοσυστημάτων.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πρόβλημα που μπορεί να περιμένει. Οι επιλογές και οι δράσεις που θα αναλάβουν οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις τους επόμενους 12 μήνες θα καθορίσουν το μέλλον πολλών γενεών.
Οι περισσότερες επιστημονικές απόψεις καταδεικνύουν ότι «η τεχνογνωσία είναι διαθέσιμη, οι πόροι μπορούν να εξευρεθούν» αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση για να αλλάξουμε την κατάσταση, θυσιάζοντας τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων.
Το 2026 θα πρέπει να είναι η χρονιά που θα αφήσουμε πίσω τις συζητήσεις και θα προχωρήσουμε σε μονοπάτια δράσης. Πρέπει να ενεργήσουμε προτού να είναι πολύ αργά.
Πηγή: in.gr
