Ένα εντυπωσιακό σύνολο 176 βραχογραφιών ζώων σε φυσικό μέγεθος που εντοπίστηκε πρόσφατα στη βόρεια Αραβική Έρημο, έρχεται να ανατρέψει όσα γνωρίζαμε για την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, δείχνει ότι η φημισμένα άνυδρη Νεφούντ ήταν κατοικημένη ήδη πριν από 12.000 χρόνια, «γεφυρώνοντας» ένα σημαντικό κενό στην αρχαιολογική ιστορία της Αραβικής Χερσονήσου στο μεταίχμιο μεταξύ Εποχής των Παγετώνων και του Ολόκαινου.
Κατά τη διάρκεια ερευνών σε τρεις ανεξερεύνητες τοποθεσίες — Τζέμπελ Αρνάν, Τζέμπελ Μλεϊχά και Τζέμπελ Μίσμα — οι επιστήμονες εντόπισαν τις χαράξεις σε απόκρημνους βράχους, σε ύψος έως και 40 μέτρων. Καλυμμένες με σκούρο βερνίκι πετρώματος, οι παραστάσεις απαιτούσαν εξαιρετική δεξιοτεχνία και θάρρος για να δημιουργηθούν. «Η πρόσβαση σε τέτοια σημεία και η ίδια η χάραξη αποτελούσαν πρόκληση· οι δημιουργοί τους πιθανότατα ρίσκαραν τη ζωή τους», σημειώνουν οι ερευνητές.
«Η πρόσβαση σε τέτοια σημεία και η ίδια η χάραξη αποτελούσαν πρόκληση· οι δημιουργοί τους πιθανότατα ρίσκαραν τη ζωή τους»
Η διεθνής ομάδα, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου Maria Guagnin του Ινστιτούτου Max Planck, εργάστηκε με τη στήριξη της Σαουδαραβικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς και του κυβερνητικού προγράμματος Vision 2030, που επιδιώκει να αναδείξει τη χώρα ως παγκόσμιο τουριστικό προορισμό.
Ζώα της ερήμου και αρχέγονα σύμβολα
Οι χαράξεις απεικονίζουν κυρίως καμήλες, αίγαγρους, γαζέλες και ιπποειδή, ενώ εντοπίστηκε και μία μοναδική παράσταση εξαφανισμένου προγόνου βοοειδούς. Ορισμένες φιγούρες ανθρώπων συνοδεύουν τα ζώα, σε συνθέσεις που δείχνουν καλλιτεχνική εξέλιξη: νεότερα έργα επικαλύπτουν παλαιότερα, πιο σχηματικά σχέδια.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα χαράγματα ίσως λειτουργούσαν ως σύστημα καταγραφής πηγών γλυκού νερού ή τόπων με συμβολική σημασία. Η ανακάλυψη έρχεται να ανατρέψει την αντίληψη ότι η Νεφούντ ήταν πλήρως ακατοίκητη εκείνη την εποχή, αφού τα ιζηματολογικά δεδομένα δείχνουν την ύπαρξη εποχικών λιμνών και πηγών, που επέτρεπαν την επιβίωση νομαδικών ομάδων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών. Η απεικόνιση του βοοειδούς, ενός ζώου που απαιτεί συνεχή πρόσβαση σε νερό, ενισχύει αυτό το σενάριο.
«Οι χαράξεις, που δημιουργήθηκαν πιθανόν μέσα σε χιλιετίες, λειτουργούσαν ως φορείς μνήμης και ταυτότητας για τις κοινότητες της ερήμου», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης. Η τέχνη αυτή φαίνεται να συνέδεε τους ανθρώπους με την εποχική ροή της ζωής και να ενίσχυε τη συνοχή τους μέσα σε ένα σκληρό φυσικό περιβάλλον.
Ευρήματα που «χτίζουν» γέφυρες
Πέρα από τις χαράξεις, οι αρχαιολόγοι ανέσκαψαν 16 οστικά θραύσματα, πάνω από 1.200 λίθινα εργαλεία και διακοσμητικές χάντρες. Πολλά από τα ευρήματα βρέθηκαν κάτω από τις βραχογραφίες, γεγονός που συνδέει την καλλιτεχνική δραστηριότητα με την καθημερινή ζωή.
«Μαρτυρούν την απαρχή της ανθρώπινης φαντασίας μέσα σε ένα από τα πιο αφιλόξενα τοπία της Γης»
Οι αναλύσεις δείχνουν ότι οι πρώιμες κοινότητες της Αραβικής Χερσονήσου διατηρούσαν επαφές με πληθυσμούς του Λεβάντε, βόρεια της ερήμου — μια ένδειξη δικτύων εμπορίου και επικοινωνίας που προϋποθέτουν ταξίδια μεγάλων αποστάσεων.
«Η ανθεκτικότητα των εικόνων αυτών πιθανόν διευκόλυνε τη διατήρηση του νοήματος και των συμβολισμών τους μέσα από γενιές ανθρώπων», σημειώνουν οι ερευνητές, προσθέτοντας ότι τα έργα αυτά «μαρτυρούν την απαρχή της ανθρώπινης φαντασίας μέσα σε ένα από τα πιο αφιλόξενα τοπία της Γης».
*Όλες οι φωτογραφίες αποτελούν μέρος της μελέτης όπως αυτή προβάλεται στο: Nature Communications
VIA: in.gr
