Οι ιθαγενείς γυναίκες ήταν πρωτοπόροι της τεχνολογίας. Όμως, ενώ οι βιωμένες εμπειρίες και οι κοινοτικές ιστορίες το έχουν υποστηρίξει εδώ και καιρό, συνήθως αποτυγχάνουν να λάβουν την πίστωση που τους αξίζει. Μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποιεί κλινικά πειράματα για να παρουσιάσει αυτές τις εφευρέσεις και τελικά να δώσει τα εύσημα εκεί που πρέπει. Σύμφωνα με Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Γιούταέφορος ηθογραφίας Αλεξάνδρα Γκρίνβαλντένα από τα καλύτερα παραδείγματα της εφευρετικότητας των ιθαγενών γυναικών παραμένει αναμφίβολα το μωρό λίκνο.
«Κάθε ιθαγενής που έχει το μωρό της σε κούνια θα μπορούσε να σου πει ακριβώς αυτό που πρόκειται να σου πω, μέσω της παραδοσιακής γνώσης», Γκρίνβαλντ είπε σε πρόσφατο προφίλ του Πανεπιστημίου της Γιούτα. «Οι παραδοσιακοί τρόποι γνώσης και οι τρόποι γνώσης της δυτικής επιστήμης είναι διαφορετικοί, αλλά μπορούν να καταλήξουν σε παρόμοια, συμπληρωματικά συμπεράσματα».
Μια ιστορία μεροληψίας
Εξωτερικοί ανθρωπολόγοι, αρχαιολόγοι και ιστορικοί έχουν παρουσιάσει λοξές εκδοχές του ιθαγενούς πολιτισμού για γενιές. Αυτά συνήθως εμπίπτουν επίσης σε προκατειλημμένες δυναμικές φύλου. Για παράδειγμα, είναι σύνηθες να ακούμε ισχυρισμούς ότι οι άνδρες παρείχαν το μεγαλύτερο μέρος της τροφής μιας κοινότητας μέσω του κυνηγιού. Αλλά τα πρωτογενή αρχεία, η οικολογία και η κοινή λογική λένε το αντίθετο.
“Όλοι είναι τόσο εστιασμένοι στους άντρες, το κρέας και τα πέτρινα εργαλεία επειδή τα οστά και τα πέτρινα εργαλεία διατηρούνται τόσο καλά στα αρχαιολογικά αρχεία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτό ήταν το μόνο πράγμα που συνέβαινε”, εξήγησε ο Greenwald.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος στο American Journal of Biological Anthropologyο Greenwald και οι συνεργάτες του σημείωσαν ότι ακόμη και σήμερα, οι γυναίκες στους εναπομείναντες πληθυσμούς κυνηγών-τροφοσυλλεκτών στον κόσμο εξακολουθούν να παρέχουν έως και το 75 τοις εκατό των θερμιδικών αναγκών της κοινότητάς τους. Δεν το κάνουν αυτό αντιμετωπίζοντας τα μεγαλύτερα θηράματα που μπορούν να βρουν, αλλά εστιάζοντας σε αξιόπιστα, εποχιακά φυτά και καλλιέργειες. Και όλο αυτό το διάστημα, ακόμα γεννούν και μεγαλώνουν παιδιά.
Τι είναι το λίκνο;
Λοιπόν, πώς αυτές οι γυναίκες ταχυδακτυλουργούσαν τόσο τις οικογενειακές όσο και τις ευθύνες αναζήτησης τροφής; Με εργαλεία όπως το λίκνο. Παραδείγματα τεχνολογίας εκτείνονται χιλιάδες χρόνια πίσω σε αυτόχθονες πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Στις κοινότητες Απάτσι, ένα λίκνο υφαίνεται από ιτιά, σκυλόξυλο και άλλες φυτικές ίνες. Εν τω μεταξύ, τα πορτ-μπεμπέ Ναβάχο είναι κατασκευασμένα από πλαίσιο πεύκου Ponderosa που δένεται με λουράκια από δέρμα buckskin. Τα λεπτομερή σχέδια κράτησαν τα μωρά ασφαλή και τα εμπόδιζαν να σέρνονται μακριά ενώ εργάζονταν οι γυναίκες. Όταν ήταν εν κινήσει, οι μητέρες απλώς έδεσαν τις κούνιες στην πλάτη τους ή τις μετέφεραν στην επόμενη θέση πριν τις βάλουν κάτω για να συνεχίσουν τις καθημερινές τους εργασίες. Τα οφέλη ξεπερνούν την άνεση και την ασφάλεια. Τα Cradleboards ουσιαστικά λειτουργούν ως ιθαγενείς εισαγωγές τροφής.
Για να επιδείξει τη χρησιμότητά τους, ο Greenwald δημιούργησε μια τριάδα δοκιμαστικών πειραμάτων. Μετά από διαβούλευση με εκπροσώπους της φυλετικής κοινότητας, η ομάδα της κατέγραψε τρία διαφορετικά σενάρια αναζήτησης τροφής: οι συμμετέχοντες φορούσαν λίκνο, οι συμμετέχοντες φορούσαν σφεντόνα και ένα άλλο σενάριο χωρίς κανένα εξάρτημα. Πριν φορέσουν τις σανίδες και τις σφεντόνες, οι ερευνητές τις γέμισαν επίσης με μια σακούλα άμμου 10 λιβρών για να προσεγγίσουν το μέγεθος και τις αναλογίες ενός βρέφους 1 έως 2 μηνών.
Αφού οι εθελοντές νήστεψαν, ο Greenwald μέτρησε τους βασικούς ρυθμούς του μεταβολισμού τους, στη συνέχεια προσάρτησε όργανα παρακολούθησης καρδιακών παλμών, επιταχυνσιόμετρα, συσκευές GPS και αναπνευστικά μέτρα. Από εκεί, ανέθεσαν στους συμμετέχοντες να περάσουν με ποδήλατο σε κάθε δοκιμαστική ομάδα ενώ μάζευαν βελανίδια από μια προεπιλεγμένη περιοχή για να εγγυηθούν ομοιόμορφα σενάρια αναζήτησης τροφής.
Αυτόχθονες επιστήμονες και μαθηματικοί
Οι ερευνητές γνώριζαν ήδη ότι οι μη επιβαρυμένοι συλλέκτες θα μάζευαν τα περισσότερα βελανίδια ενώ έκαιγαν τις λιγότερες θερμίδες. Αλλά μετά τον αποκλεισμό της ομάδας ελέγχου, όσοι φορούσαν λίκνο συγκέντρωσαν πολύ περισσότερα βελανίδια από εκείνους που φορούσαν σφεντόνα. Είναι ενδιαφέρον ότι η ομάδα του λίκνου έκαψε επίσης περισσότερες θερμίδες, αλλά ο Greenwald είπε ότι αυτό είναι πραγματικά λογικό. Μόλις βάλουν τις πλάτες της κούνιας στο έδαφος, οι τροφοσυλλέκτες μπορούσαν να κινηθούν ακόμη πιο γρήγορα ενώ μάζευαν περισσότερα βελανίδια. Παρά τη θερμιδική διαφορά, ωστόσο, οι κούνιες ήταν συγκριτικά το πιο αποτελεσματικό εργαλείο μεταφοράς μωρών.
«Οι άνθρωποι, ιδιαίτερα οι γυναίκες, ήταν επιστήμονες και μαθηματικοί, πειραματίζονταν από αμνημονεύτων χρόνων, ανακαλύπτοντας το τοπίο τους, τι είναι ασφαλές, τι δεν είναι ασφαλές». είπε ο Γκρίνγουολντ.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, δεν χρειάζεστε πραγματικά κλινικές δοκιμές για να δείτε στοιχεία της χρησιμότητας του λίκνου.
«Η χρησιμότητα της μεταφοράς με λίκνο δεν αντικατοπτρίζεται μόνο στον αυξημένο ρυθμό επιστροφής της μεθόδου, αλλά τονίζεται επίσης από την ταχεία επέκτασή της σε ολόκληρη τη δυτική Βόρεια Αμερική μετά την προϊστορική ανάπτυξη της τεχνολογίας μεταξύ των λαών Basketmaker στα Νοτιοδυτικά», έγραψε στη μελέτη.
Ανεξάρτητα από το πώς οι αυτόχθονες λαοί κουβαλούσαν τα παιδιά τους ενώ αναζητούσαν τροφή, η ομάδα εξήγησε επίσης πόσο ζωτικής σημασίας ήταν οι γυναίκες για την επιβίωση και την υγεία της κοινότητάς τους.
«Αυτή η μελέτη καταδεικνύει εμπειρικά τη σημασία της συνεισφοράς της μητρικής αναζήτησης τροφής στις οικονομίες διαβίωσης κυνηγών-τροφοσυλλεκτών και υπονομεύει την αντίληψη ότι τα θηλυκά αναπαραγωγικής ηλικίας βασίζονται κυρίως στις προσπάθειες κυνηγιού των ανδρών», κατέληξαν.
Οδηγός δώρων διακοπών 2025
VIA: popsci.com
