Η επιφάνεια του ωκεανού δεν είναι επίπεδη. Οι θάλασσες συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένα σημεία, λόγω των ανέμων ή της βαρύτητας που τις έλκει προς μεγάλες μάζες, όπως οι πάγοι. Στο δυτικό τμήμα μεγάλων ωκεανών, τα υψηλά ρεύματα επιφανείας – θερμές φλέβες νερού – κινούνται προς τους πόλους, προκαλώντας επιπλέον ανωμαλίες στην επιφάνεια.
Ο ωκεανός είναι ανέκαθεν ανώμαλος και αυτή η ανισότητα μεταβάλλεται συνεχώς. Πρόσφατοι χάρτες αποκαλύπτουν περίπλοκα μοτίβα υδάτινων λόφων και κοιλάδων, επικεντρώνονται δε σε ένα εντυπωσιακό φαινόμενο: στα ανοικτά των ακτών της Ιαπωνίας, μία περιοχή αυξάνεται περίπου κατά μία ίντσα ετησίως, ενώ δίπλα της, μια άλλη περιοχή μειώνεται με ταχύτερους ρυθμούς.
Το ρεύμα Κουρόσιο
Αυτές οι μεταβολές συνδέονται με το μεγαλύτερο ρεύμα του κόσμου, το Κουρόσιο ή «Μαύρο Ρεύμα». Η πρόσφατη μετακίνηση αυτού του ρεύματος έχει οδηγήσει σε ρεκόρ θερμοκρασιών στη θάλασσα και έχει αναστατώσει την αλιεία, η οποία αποτελεί θεμελιώδες κομμάτι της ιαπωνικής κουλτούρας. Επιστήμονες αναφέρουν ότι οι θερμές θάλασσες έχουν εντείνει κύματα καύσωνα στην ξηρά και προκάλεσαν ακραίες βροχοπτώσεις.
Το ρεύμα Κουρόσιο, μεταφέροντας περισσότερα από 200 φορές την ποσότητα του Αμαζονίου, κινείται βόρεια από τον Ισημερινό, συνήθως καμπυλώνοντας ανατολικά γύρω από τη χερσόνησο Μπόσο, κοντά στο Τόκιο. Στην ανοικτή Θάλασσα του Ειρηνικού, είναι γνωστό ως Κουρόσιο Extension. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το ρεύμα αυτό έχει παρουσιάσει ακραίες αποκλίσεις, με τη βόρεια πλευρά του να μετακινείται έως και 480 χιλιόμετρα βόρεια, προκαλώντας πρωτοφανείς θερμοκρασίες.
Ο καθηγητής Shusaku Sugimoto από το Πανεπιστήμιο Tohoku και επικεφαλής σχετικής μελέτης, δήλωσε στο CNN: «Η θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 6 βαθμούς Κελσίου στην ακτή Σανρικού και διατηρείται υψηλή για δύο χρόνια – κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί».
Αυτή η αλλαγή έχει άμεσες επιπτώσεις στην αλιεία. Το ρεύμα, που ξεκίνησε το 2017 και κράτησε σχεδόν οκτώ χρόνια, μετέφερε τα θερμά νερά μακριά από τη νότια Ιαπωνία, επηρεάζοντας την κατανομή των αλιευτικών πληθυσμών. Παραδοσιακά είδη, όπως οι αντζούγιες, έχουν αντικατασταθεί από σαρδέλες που ευνοούν θερμότερα νερά.
Θερμά νερά, αυξημένη στάθμη και αλιευτικές προκλήσεις
Το Κουρόσιο δεν επηρεάζει μόνο τη θερμοκρασία του νερού. Η στάθμη της θάλασσας μπορεί να διαφέρει κατά πάνω από μισό μέτρο μεταξύ διαφορετικών πλευρών του ρεύματος. Όταν συνέβη το μεγάλο κυματισμό κοντά στη Χονσού, η υψηλότερη στάθμη θάλασσας επιδείνωσε τις ζημιές από τον τυφώνα Lan στη Σιζουόκα.
Οι μεταβολές αυτές απειλούν την παραδοσιακή αλιεία και τη διατροφή στην Ιαπωνία. Στην περιοχή Μιέ, η αλιεία σαρδέλας έχει μειωθεί κατά 70–80%, ενώ στο βορρά, η μετακίνηση του Κουρόσιο έχει επηρεάσει την παραγωγή Κόμπου, βασικού συστατικού της ιαπωνικής σούπας Dashi. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι συνέπειες μπορεί να είναι διαρκείς, και η κατανόηση αυτών των φαινομένων παρέχει κρίσιμα στοιχεία για τις μελλοντικές εξελίξεις στους ωκεανούς.
Ο Bo Qiu, ειδικός στο Κουρόσιο από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης, υπογραμμίζει: «Η ένταση αυτών των φαινομένων πιθανότατα θα αυξάνεται, και δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς πώς θα εξελιχθούν στο μέλλον».









