Οι τεκτονικές πλάκες είναι από τις πιο ισχυρές δυνάμεις στη Γη, ασκώντας τεράστια επιρροή σε κάθε ζωή που εκτυλίσσεται σε αυτόν τον πλανήτη. Είναι και δημιουργοί και καταστροφείς, ικανοί να υψώσουν ολόκληρες οροσειρές και να ισοπεδώσουν πόλεις με σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις. Αυτή ακριβώς τη στιγμή, οι τεκτονικές πλάκες βρίσκονται σε διαδικασία διάσπασης της Αφρικής, ένας μετασχηματισμός που θα αναδιαμορφώσει εντελώς τον κόσμο. Ωστόσο, παρ’ όλη τη σημασία τους, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πραγματικά πώς προέκυψαν οι τεκτονικές πλάκες.
Όχι μόνο δεν υπάρχει συναίνεση ως προς την προέλευση των τεκτονικών πλακών, αλλά οι επιστήμονες δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν για το πότε σχηματίστηκαν. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι τεκτονικές πλακών ήταν σε δράση πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, καθιστώντας τους σχεδόν τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο πλανήτης. Άλλοι γεωλόγοι θα το απωθούσαν, επιμένοντας ότι οι πλάκες είναι μόλις 1 δισεκατομμυρίου ετών. Η απάντηση είναι πιθανόν κάπου στο ενδιάμεσο, αλλά αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Όσο για το πώς προέκυψαν οι τεκτονικές πλάκες, έχουν προκύψει αρκετές θεωρίες με τα χρόνια. Μια σχολή σκέψης είναι ότι οι πλάκες που σχηματίστηκαν καθώς ο φλοιός του πλανήτη άρχισαν αρχικά να ψύχονται, αν και για άλλη μια φορά, υπάρχει διαμάχη σχετικά με το πώς ακριβώς σχηματίστηκαν αυτά τα όρια εκεί που διαμορφώθηκαν. Πιο πρόσφατα, έχουν εμφανιστεί νέες θεωρίες, συμπεριλαμβανομένης της τολμηρής ιδέας ότι ο φλοιός της Γης μπορεί κάποτε να ήταν ένα κομμάτι που αργότερα διαλύθηκε από εσωτερική πίεση. Αλλά όλη αυτή η αβεβαιότητα είναι απογοητευτική και εγείρει το ερώτημα, γιατί οι επιστήμονες δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό;
Χρονοδιάγραμμα των τεκτονικών πλακών
Για να καταλάβουμε πώς σχηματίστηκαν αρχικά οι τεκτονικές πλάκες, είναι απαραίτητο να μάθουμε πότε σχηματίστηκαν για πρώτη φορά. Αυτό το θέμα από μόνο του έχει πυροδοτήσει σημαντική συζήτηση στην επιστημονική κοινότητα που φτάνει μέχρι την ίδια τη θεωρία της τεκτονικής. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι πλάκες είναι 4 δισεκατομμυρίων ετών, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι σχηματίστηκαν μόλις πριν από περίπου 1 δισεκατομμύριο χρόνια.
Ο καθορισμός ενός χρονοδιαγράμματος ήταν εξαιρετικά δύσκολος, καθώς μόνο οι αρχαιότεροι βράχοι στη Γη χρονολογούνται αρκετά μακριά για να βρουν απαντήσεις. Ωστόσο, η δεκαετία του 2010 έφερε κάποιο βαθμό σαφήνειας στο θέμα. Μελέτες στη Γροιλανδία και την Αυστραλία βρήκαν ενδείξεις ότι τα στρώματα των βράχων κινούνται πριν από περίπου 3,2 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό θα σήμαινε ότι οι τεκτονικές πλάκες δεν σχηματίστηκαν έως ότου η Γη ήταν ήδη πάνω από ένα δισεκατομμύριο ετών, αλλά ενώ βοηθά να περιοριστεί το χρονοδιάγραμμα, το ερώτημα για το πώς σχηματίστηκαν οι πλάκες παραμένει μια διαμάχη.
Θεωρίες πίσω από το σχηματισμό τεκτονικών πλακών
Πολλές θεωρίες έχουν προκύψει για να εξηγήσουν την προέλευση των τεκτονικών πλακών. Μια μακροχρόνια θεωρία υποστηρίζει ότι για τα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια ύπαρξης της Γης, ο φλοιός σχηματιζόταν ακόμη καθώς η Γη ψύχθηκε, αλλά στη συνέχεια ο πυρήνας άρχισε να ψύχεται και ο φλοιός σκληρύνθηκε. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι πλάκες σχηματίστηκαν σε αυτό το σημείο λόγω των διαφορών πυκνότητας εντός του πρόσφατα στερεοποιημένου φλοιού που τον αναγκάζουν να σπάσει σε κομμάτια.
Κάποιοι έχουν υποστηρίξει ότι οι τεκτονικές πλάκες σχηματίστηκαν μέσω ουσιαστικά των ίδιων διεργασιών που υποβάλλονται τώρα. Καθώς ο φλοιός του πλανήτη στερεοποιήθηκε, μέρη του ψύχθηκε γρηγορότερα από άλλα και τραβήχτηκαν προς τα κάτω, ενώ τα θερμότερα μέρη του φλοιού ανέβηκαν, μια διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Καθώς διαβάζετε αυτό, η Βόρεια Αμερική βυθίζεται σιγά-σιγά εξαιτίας αυτών των δυνάμεων.
Το 2020, μια διαφορετική θεωρία παρουσιάστηκε, και μπορεί να είναι η πιο πειστική μέχρι τώρα. Μια ερευνητική ομάδα Αμερικανών και Κινέζων επιστημόνων δημιούργησε ένα μοντέλο υπολογιστή για να αναπαραστήσει τη βρεφική ηλικία του πλανήτη. Σε έγγραφο που δημοσιεύτηκε στο Επικοινωνίες για τη φύσηπαρουσιάζουν στοιχεία για την υπόθεση της διαστολής της Γης. Αυτή η υπόθεση υποστηρίζει ότι ο φλοιός της Γης αρχικά ψύχθηκε σε ένα κομμάτι, αλλά με αυτόν τον τρόπο παγίδευσε τη θερμότητα που ακτινοβολούσε ακόμα από τον πυρήνα. Αυτή η θερμότητα τελικά συσσωρεύτηκε τόσο πολύ που ο πλανήτης άρχισε να διαστέλλεται, σπάζοντας την επιφάνεια για να φιλοξενήσει τη διόγκωσή του. Αυτό το μοντέλο είναι ακόμα αρκετά νέο, αλλά ελπίζουμε ότι μπορεί τελικά να κλείσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της γεωλογίας.
Via: bgr.com
