Η απελευθέρωση της ακτοπλοΐας, που ξεκίνησε το 2001, έχει επηρεάσει δραστικά το τοπίο των θαλάσσιων μεταφορών στην Ελλάδα. Από ένα καθεστώς κρατικού παρεμβατισμού και περιορισμένων αδειών, οδηγηθήκαμε σε μια ανοιχτή και ανταγωνιστική αγορά, η οποία προσελκύσει νέους παίκτες και επενδύσεις, ενώ παράλληλα αναβάθμισε ποιοτικά το στόλο των πλοίων.
Σήμερα, ύστερα από δύο δεκαετίες επιτυχημένης λειτουργίας, το θεσμικό πλαίσιο της ακτοπλοΐας απαιτεί άμεσες παρεμβάσεις για να εκσυγχρονιστεί και να προσαρμοστεί στις ανάγκες των επόμενων 25–30 ετών, ιδιαίτερα στη νέα εποχή της πράσινης μετάβασης.
Κεντρικό στοιχείο σε αυτή τη νέα εποχή είναι η στήριξη του συμβατικού στόλου, που αποτελεί την αρτηρία ζωής για πολλά νησιά της χώρας. Πριν το 2002, η ελληνική ακτοπλοΐα λειτουργούσε υπό τον Ν. 684/76, σύμφωνα με ένα καθεστώς «αδειών σκοπιμότητας», που, με τη σιωπηλή ανοχή του κράτους, οδήγησε στη δημιουργία μονοπωλίων και περιορισμένων ανταγωνισμών, όπως αναφέρουν οι ειδικοί της ακτοπλοϊκής ιστορίας.
Η νέα ρύθμιση στην ακτοπλοΐα δημιούργησε τις βάσεις για εκτενείς επενδύσεις
Εξέλιξη στην ακτοπλοΐα
Ο Ν. 2932/2001 αποτέλεσε τομή για την ελληνική ακτοπλοΐα, επιτρέποντας από το 2002 την ελεύθερη είσοδο νέων πλοίων και εταιρειών στην αγορά χωρίς κρατική έγκριση. Όπως τόνισε σε πρόσφατη δημόσια διαβούλευση ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, κ. Μιχάλης Σακέλλης, που βίωσε όλη αυτή τη μακροχρόνια διαδικασία, το νέο καθεστώς έχει ανοίξει το δρόμο για επενδύσεις και εκσυγχρονισμό του στόλου.
Αναφέρθηκε επίσης ότι ναυπηγήθηκαν σύγχρονα πλοία και αγοράστηκαν ανανεωμένα μεταχειρισμένα σκάφη, ενώ νέα, οικονομικά ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα εισήλθαν στην αγορά. Συγχρόνως, παλαιά και τεχνολογικά ξεπερασμένα πλοία αποσύρθηκαν, οδηγώντας σε ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών.
Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα προς επανεξέταση αφορά τη σχέση μεταξύ συμβατικών πλοίων και ταχυπλόων
Ρυθμίσεις Δρομολογίων
Η έγκαιρη ανακοίνωση των δρομολογίων κάθε Ιανουάριο έχει αναδείξει τη σημασία του σωστού σχεδιασμού των δρομολογίων δημόσιας υπηρεσίας και των μειοδοτικών διαγωνισμών, που καλύπτουν το 5% της ακτοπλοϊκής κίνησης. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο δίκτυο που στήριξε τον ελληνικό τουρισμό κατά την τελευταία 20ετία.
Ωστόσο, οι προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά είναι πολλές και απαιτούν μια αναθεώρηση του παραδοσιακού μοντέλου. Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που χρήζουν προσοχής είναι η σχέση μεταξύ συμβατικών πλοίων και ταχυπλόων. Για τα ταχύπλοα, η χαμηλή ζήτηση την χειμερινή περίοδο καθιστά άκαρπους τους χειμερινούς δρομολογιακούς περιορισμούς. Πολύ αντίθετα, τα συμβατικά πλοία καλούνται να καλύψουν τις ετήσιες συγκοινωνιακές ανάγκες, για αυτό και είναι αναγκαία η στήριξή τους.
Η οικονομική ενίσχυση μέσω αποζημιώσεων και η μείωση των λιμενικών εξόδων θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τα συμβατικά πλοία από τα βάρη που φέρουν, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητά τους.
Η διαμόρφωση των τιμών να καλύπτει τη βιωσιμότητα των δρομολογίων με ένα λογικό κέρδος
Διαχείριση Τιμών
Εξίσου σημαντικό είναι το ζήτημα των ναύλων. Η διαμόρφωση των τιμών πρέπει να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των δρομολογίων, με λογικό περιθώριο κέρδους και αναγκαία επενδύσεις. Οι κρατικές παρεμβάσεις πολλές φορές οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς οι υποχρεωτικές εκπτώσεις μειώνουν την τιμή για περίπου το 30% των επιβατών, αναγκάζοντας το 70% που πληρώνει κανονικό εισιτήριο να επιβαρύνεται επιπλέον.
Επίσης, πρέπει να επανασταλούν οι συντελεστές ΦΠΑ που φτάνουν το 24%, τους υψηλότερους στην Ευρώπη, όπως σχολιάζει ο κ. Σακέλλης.
Ένα ακόμα χρόνιο πρόβλημα αφορά τη λειτουργία του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ). Η σύνθεση του Συμβουλίου ευνοεί την κυβερνητική πλειοψηφία, με αποφάσεις που πολλές φορές επηρεάζονται από πολιτικές σκοπιμότητες. Η μείωση των μελών του και η συμμετοχή ενός νομικού συμβούλου και εκπροσώπου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα του Συμβουλίου.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
