Για πολλές δεκαετίες, το μαγείρεμα σε γκάζι θεωρείται η κορυφαία επιλογή, συνδυάζοντας γεύση, παράδοση και ευκολία. Ωστόσο, μια πρόσφατη εκτενής μελέτη του Stanford University αποκαλύπτει ότι πίσω από την οικεία φλόγα των εστιών κρύβεται ένας αόρατος ρυπαντής που επηρεάζει εκατομμύρια νοικοκυριά παγκοσμίως: το διοξείδιο του αζώτου. Οι επιπτώσεις αυτής της ρύπανσης είναι αναμφίβολα σοβαρές.
Η έρευνα εξετάζει σε βάθος την έκθεση των κατοίκων στο συγκεκριμένο αέριο, εντός και εκτός οικίας. Το αποτέλεσμα είναι σαφές και ανησυχητικό: το καθημερινό μαγείρεμα είναι ικανό να υπερβεί τα μακροχρόνια επιτρεπτά όρια ρύπανσης.
Το διοξείδιο του αζώτου δεν είναι απλώς μια δευτερεύουσα ουσία που δημιουργεί ενοχλήσεις. Συνδέεται στενά με προβλήματα υγείας όπως το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, οι πρόωροι τοκετοί, ο διαβήτης και ο καρκίνος του πνεύμονα. «Γνωρίζουμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει συνέπειες, αλλά συχνά πιστεύουμε ότι ο αέρας στο σπίτι είναι ασφαλής», δήλωσε ο Rob Jackson, επικεφαλής της μελέτης και καθηγητής στη Σχολή Βιωσιμότητας του Stanford. «Στην πραγματικότητα, όσοι χρησιμοποιούν εστίες αερίου αναπνέουν διοξείδιο του αζώτου τόσο από αυτές, όσο και από εξωτερικές πηγές».
Προηγούμενες μελέτες από την ίδια ερευνητική ομάδα είχαν ήδη δείξει ότι οι εστίες αερίου εκπέμπουν διοξείδιο του αζώτου σε επικίνδυνα επίπεδα, τα οποία διαρκούν ώρες μετά το σβήσιμο της φλόγας. Επιπλέον, άλλες έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι οι ίδιες συσκευές απελευθερώνουν βενζόλιο, έναν γνωστό καρκινογόνο παράγοντα.
Η πρόσφατη αυτή μελέτη προχώρησε σε ένα νέο επίπεδο ανάλυσης. Οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα από εσωτερικούς χώρους, εξωτερικές ρυπάνσεις, πληροφορίες από 133 εκατομμύρια κατοικίες και στοιχεία σχετικά με τη χρήση των εστιών. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός λεπτομερούς χάρτη που αποτυπώνει τις περιοχές με τη μεγαλύτερη έκθεση στο διοξείδιο του αζώτου, σε βραχυχρόνιο και μακροχρόνιο επίπεδο.
Η εικόνα που προκύπτει είναι ανησυχητική. Σε μικρές κατοικίες, σε αγροτικές περιοχές και σε νοικοκυριά που κάνουν συχνή χρήση του γκαζιού, οι εσωτερικές συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου ξεπερνούν τις προτεινόμενες τιμές ασφαλείας. Μάλιστα, στις αγροτικές περιοχές οι εστίες αερίου είναι η κύρια πηγή ρύπανσης, ενώ στις πόλεις η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω των ήδη υψηλών εξωτερικών επιπέδων ρύπανσης.
Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση, οι πιο επικίνδυνες κορυφές ρύπανσης δεν προέρχονται από τον δρόμο, αλλά από την κουζίνα. Οι στιγμιαίες αιχμές των επιπέδων διοξειδίου του αζώτου καταγράφηκαν τη στιγμή της χρήσης των εστιών και μπορούν να υπερβούν κατά πολύ τα όρια υγείας, ακόμα κι αν η συνολική ημερήσια έκθεση φαίνεται «λογική».
Το πιο ελπιδοφόρο είναι ότι η μείωση της έκθεσης είναι εφικτή. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μετάβαση από το γκάζι σε ηλεκτρικές ή επαγωγικές εστίες μπορεί να μειώσει την έκθεση σε διοξείδιο του αζώτου κατά 50% για όσους μαγειρεύουν συχνά. Αυτή η αλλαγή τεχνολογίας μπορεί να έχει άμεσες θετικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων, ειδικά σε νοικοκυριά όπου το μαγείρεμα είναι καθημερινή συνήθεια.
