Διαφορετικές ψυχικές διαταραχές φαίνεται να έχουν περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά σε βιολογικό επίπεδο απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, σύμφωνα με μια νέα γενετική μελέτη. Ανθρώπινη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και το Mass General Brigham αποκαλύπτει ότι τα ευρήματά της μπορούν να βελτιώσουν τις διαδικασίες διάγνωσης και θεραπείας των ψυχικών παθήσεων, ειδικά σε άτομα με περισσότερες από μία διαταραχές.
Η μελέτη ανέλυσε DNA από πάνω από έξι εκατομμύρια άτομα, εκ των οποίων πάνω από ένα εκατομμύριο είχαν διαγνωσθεί με τουλάχιστον μία ψυχική διαταραχή. Όπως δηλώνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής.
«Στη σημερινή μας πρακτική, διαγιγνώσκουμε τις ψυχιατρικές διαταραχές με βάση ορατά κλινικά συμπτώματα, και πολλοί ασθενείς λαμβάνουν περισσότερες από μία διαγνώσεις, γεγονός που καθιστά τη θεραπεία δύσκολη», δήλωσε ο Άντριου Γκρότσινγκερ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε 14 ψυχιατρικές διαταραχές και διαπίστωσε ότι οι περισσότερες γενετικές διαφορές μεταξύ ατόμων με και χωρίς αυτές τις παθήσεις μπορούν να εξηγηθούν από μόλις πέντε γενετικά πρότυπα. Αυτές οι ομάδες σχετίζονται με 238 γενετικές παραλλαγές που επηρεάζουν την ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου. Με βάση αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά, οι ερευνητές κατάταξαν τις διαταραχές σε πέντε κατηγορίες.
Η πρώτη περιλαμβάνει διαταραχές με καταναγκαστικά χαρακτηριστικά, όπως η νευρική ανορεξία, το σύνδρομο Τουρέτ και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Η δεύτερη αφορά εσωτερικευμένες διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και το άγχος. Μια τρίτη ομάδα περιλαμβάνει τις διαταραχές χρήσης ουσιών, ενώ η τέταρτη αφορά νευροαναπτυξιακές παθήσεις, όπως ο αυτισμός και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Τέλος, η πέμπτη ομάδα περιλαμβάνει τη διπολική διαταραχή και τη σχιζοφρένεια. Η μελέτη έδειξε ότι περίπου το 70% του γενετικού «σήματος» που συνδέεται με την σχιζοφρένεια σχετίζεται επίσης με τη διπολική διαταραχή. Παρά την κοινή γενετική προέλευση, αυτές οι παθήσεις θεωρούνται παραδοσιακά διαφορετικές.
«Γενετικά, διαπιστώσαμε ότι οι δύο διαταραχές είναι πιο παρόμοιες απ’ ότι διαφορετικές», σημείωσε ο Γκρότσινγκερ.
Διαβάστε επίσης: Ορισμένες ψυχικές διαταραχές μπορεί να μειώσουν το προσδόκιμο ζωής έως και κατά 20 χρόνια.
Σημασία των ευρημάτων για τους ασθενείς
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature, αμφισβητούν τις παραδοσιακές αντιλήψεις ότι οι ψυχικές διαταραχές είναι κυρίως ξεχωριστές ασθένειες. Υποδηλώνουν ότι πολλές από αυτές ενδέχεται να προκύπτουν από κοινούς βιολογικούς μηχανισμούς.
Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι είναι ακόμη νωρίς για αλλαγές στη διάγνωση. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι τα ευρήματα θα συμβάλουν σε μελλοντικές αναθεωρήσεις του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM), του κύριου οδηγού για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας διεθνώς.
«Αυτή η έρευνα προσφέρει τις ισχυρότερες ενδείξεις μέχρι σήμερα ότι καταστάσεις που σήμερα αποκαλούμε με διαφορετικά ονόματα μπορεί στην πραγματικότητα να προέρχονται από τις ίδιες βιολογικές διαδικασίες», υπογράμμισε ο Γκρότσινγκερ.
«Αναγνωρίζοντας τα κοινά στοιχεία μεταξύ αυτών των διαταραχών, μπορεί να αναπτύξουμε θεραπείες που θα προσφέρουν μια πιο ενοποιημένη προσέγγιση, αντί να απαιτούν πολλές διαφορετικές παρεμβάσεις», πρόσθεσε.
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης συγκεκριμένα βιολογικά μονοπάτια που συνδέονται με διάφορες ομάδες διαταραχών. Για παράδειγμα, γονίδια που επηρεάζουν τους διεγερτικούς νευρώνες ήταν πιο ενεργά σε άτομα με διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια, ενώ σε καταστάσεις όπως η κατάθλιψη ήταν πιο συχνές οι γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με τα ολιγοδενδροκύτταρα — κύτταρα που συμβάλλουν στη διατήρηση των νευρικών συνδέσεων. Ορισμένοι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου πολύ νωρίς, πριν από τη γέννηση, ενώ άλλοι παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην ενήλικη ζωή, γεγονός που ίσως εξηγεί τη συχνή συνύπαρξη ψυχικών διαταραχών.
Μια ανασκόπηση του 2018 κατέδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με ψυχιατρική διαταραχή λαμβάνουν τουλάχιστον μία επιπλέον διάγνωση κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ περίπου το 41% πληροί τα κριτήρια για τέσσερις ή περισσότερες διαταραχές.
ΠΗΓΗ: Euronews
