Ο Άσιερ Μαδαριέτα, ερευνητής στην ομάδα HGI (Διεργασίες Υδάτινου Περιβάλλοντος) του Εθνικού Πανεπιστημίου της Χώρας των Βάσκων (EHU), έχει διαπιστώσει πως ο φλοιός της Γης συμπιέζεται και παραμορφώνεται στην περιοχή που συνδυάζει την Ευρασία και την Αφρική στη Δυτική Μεσόγειο.
Αυτό το έργο προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης σε αυτήν την περιοχή, ανοίγοντας τον δρόμο για τον εντοπισμό ρηγμάτων και δομών που ενδέχεται να προκαλέσουν σεισμούς στην Ιβηρική Χερσόνησο.
Η τεκτονική των πλακών αναπαριστάται ως μεγάλα κινούμενα τμήματα του φλοιού της Γης. Οι διαρκείς κινήσεις των πλακών δημιουργούν μεγάλες τάσεις και, κατ’ επέκταση, παραμορφώσεις και σεισμούς στα όρια των πλακών. «Κάθε χρόνο, η ευρασιατική και αφρικανική πλάκα πλησιάζουν μεταξύ τους κατά 4–6 χιλιοστά. Στον Ατλαντικό Ωκεανό και την Αλγερία, το όριο είναι ξεκάθαρο, ενώ στο νότιο τμήμα της Ιβηρικής είναι πιο ασαφές», τόνισε ο Μαδαριέτα.
Στη Δυτική Μεσόγειο, το όριο μεταξύ των πλακών καθορίζεται κυρίως από τον τομέα του Αλμποράν. Αυτή η περιοχή κινείται προς τα δυτικά, ευνοώντας τη δημιουργία του ενεργού Τόξου του Γιβραλτάρ, που συνδέει τη Βετική Οροσειρά με την Οροσειρά του Ριφ. «Μέχρι τώρα αγνοούσαμε πώς είναι αυτό το όριο και οι γεωδυναμικές διεργασίες εδώ», πρόσθεσε ο ερευνητής.
Η έρευνα υπό την καθοδήγηση του Μαδαριέτα προσδιόρισε βασικές διεργασίες που συμβαίνουν στο ασαφές αυτό όριο: «Διαπιστώσαμε τη σύνδεση της παραμόρφωσης του φλοιού με την επιφανειακή παραμόρφωση στη Δυτική Μεσόγειο», ανέφερε. Αυτή η ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων και στοιχείων σεισμών από προηγούμενα χρόνια.
Αφού συγκρίθηκαν οι δύο παράγοντες, οι γεωδυναμικές διαδικασίες γίνονται πιο κατανοητές. Οι νέες πληροφορίες για τη μεταξύ τους όριο τους επιτρέπουν να διακρίνουν περιοχές που πλήττονται από τις συγκρούσεις μεταξύ Ευρασίας και Αφρικής. «Ανακαλύψαμε ποιες περιοχές δείχνουν σημάδια σύγκρουσης και ποιες είναι επηρεασμένες από την δυτική κίνηση του Τόξου του Γιβραλτάρ», εξηγεί ο Μαδαριέτα.
Ο Μάδαριέτα τονίζει ότι «η Ιβηρική Χερσόνησος έχει δεξιόστροφη περιστροφή». «Τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι το Τόξο του Γιβραλτάρ απορροφά την παραμόρφωση που προκαλεί η σύγκρουση των πλακών, εμποδίζοντας την διάδοση των τάσεων στην Ιβηρία. Δυτικά του Τόξου, η σύγκρουση ανάμεσα στις πλάκες προκαλεί άμεσες συνέπειες στην κινούμενη Ιβηρία», πρόσθεσε.
Τα πεδία τάσεων παρέχουν πληροφορίες για γεωδυναμικές διεργασίες, ενώ η παραμόρφωση δείχνει πώς η επιφάνεια αντιδρά σε αυτές τις τάσεις. Όμως, η αναγνώριση της γεωλογικής δομής που είναι υπεύθυνη για την παραμόρφωση είναι δύσκολη. «Τα νέα δεδομένα μας δείχνουν πού να αναζητήσουμε ενεργά ρήγματα», είπε ο Μαδαριέτα, προσδιορίζοντας τις περιοχές που ενδέχεται να πλήττονται από σεισμούς.
Στην Ιβηρική Χερσόνησο, η ομάδα HGI και άλλοι ερευνητές καταρτίζουν μια βάση δεδομένων των ενεργών ρηγμάτων (QAFI – Quaternary Active Fault database of Iberia). Παρά τις προσπάθειες, υπάρχουν τομείς όπως τα Δυτικά Πυρηναία που χρειάζονται περισσότερη δουλειά για να προωθηθούν οι έρευνες.
Τέλος, ο Άσιερ Μαδαριέτα επισημαίνει τη σημασία της συνδυασμένης ανάλυσης. «Με τα περιορισμένα δεδομένα μέχρι σήμερα, χρειάζεται ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη μελέτη γεωδυναμικών αλλαγών, που συμβαίνουν σε εκατομμύρια χρόνια», καταλήγει.
Πηγή: EHU
