Σύνοψη για όσους δεν έχουν χρόνο
- Το γεγονός: Η CBP προτείνει υποχρεωτική δήλωση social media (ιστορικό 5ετίας) για ταξιδιώτες ESTA.
- Ποιους αφορά: Πολίτες 42 χωρών του προγράμματος Visa Waiver, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
- Επιπλέον δεδομένα: Ζητούνται email 10ετίας, τηλέφωνα 5ετίας και στοιχεία συγγενών.
- Ο στόχος: Ενίσχυση ελέγχων ασφαλείας (“Extreme Vetting”) της κυβέρνησης Τραμπ.
- Οι κίνδυνοι: Ζητήματα ιδιωτικότητας, πιθανή αυτο-λογοκρισία και άρνηση εισόδου λόγω πολιτικών πεποιθήσεων.
Η επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει πλέον μια νέα, ευαίσθητη διάσταση. Η κυβέρνηση Trump προγραμματίζει μια από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές σχετικά με τον έλεγχο των συνόρων: την υποχρεωτική αποκάλυψη του ιστορικού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για όλους τους ταξιδιώτες που εισέρχονται στη χώρα χωρίς βίζα.
Η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ (CBP) έχει καταθέσει πρόταση που μετατρέπει τις ψηφιακές πληροφορίες σε προαπαιτούμενο για την είσοδο στη χώρα. Αυτή η κίνηση αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις που προασπίζονται τα προσωπικά δεδομένα καθώς και διπλωματικές εντάσεις.
Τι αλλάζει για τους Έλληνες ταξιδιώτες
Μέχρι σήμερα, οι αιτούντες για την ESTA (Electronic System for Travel Authorization) από τις 42 χώρες του Προγράμματος Απαλλαγής από Βίζα (Visa Waiver Program), στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, δεν ήταν υποχρεωμένοι να δηλώνουν τους λογαριασμούς τους στα social media. Πολλοί ταξιδιώτες αγνοούσαν αυτό το πεδίο, χωρίς συνέπειες.
Όμως, σύμφωνα με τη νέα πρόταση που δημοσιεύθηκε στο Ομοσπονδιακό Μητρώο των ΗΠΑ, αυτό θα αλλάξει. Η CBP επιδιώκει να καταστήσει υποχρεωτική τη δήλωση όλων των λογαριασμών social media του αιτούντος για τα τελευταία πέντε χρόνια.
Συνεπώς, για έναν Έλληνα πολίτη που σκοπεύει να ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη ή το Λος Άντζελες, αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να παραδώσει στις αμερικανικές αρχές τα “κλειδιά” της ψηφιακής του ζωής: τα usernames σε προγράμματα όπως το Facebook, το X (πρώην Twitter), το Instagram, το TikTok και το LinkedIn.
Όχι μόνο Social Media: Η λίστα των απαιτήσεων μεγαλώνει
Το “ψηφιακό φακέλωμα” δεν περιορίζεται μόνο στα social media. Η πρόταση της αμερικανικής κυβέρνησης επεκτείνει σημαντικά τον όγκο των απαιτούμενων πληροφοριών, ζητώντας επιπλέον:
- Ιστορικό Email: Όλες τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία 10 χρόνια.
- Τηλεφωνικοί Αριθμοί: Όλους τους αριθμούς τηλεφώνου (σταθερούς και κινητούς) της τελευταίας πενταετίας.
- Οικογενειακό Δέντρο: Αναλυτικά στοιχεία (ονοματεπώνυμα, ημερομηνίες γέννησης) για γονείς, συζύγους και παιδιά.
- Βιομετρικά Δεδομένα: Συλλογή στοιχείων που μπορεί να περιλαμβάνει δακτυλικά αποτυπώματα, αναγνώριση ίριδας ή DNA σε ειδικές περιπτώσεις ελέγχου.
Το δόγμα της «Εθνικής Ασφάλειας» και οι αντιδράσεις
Οι αξιωματούχοι της CBP υποστηρίζουν ότι η ενίσχυση αυτών των ελέγχων στοχεύει στην προστασία της εθνικής ασφάλειας. Ο ισχυρισμός τους είναι ότι η ανάλυση της διαδικτυακής παρουσίας ενός ατόμου μπορεί να αποκαλύψει διασυνδέσεις με εξτρεμιστικές ομάδες ή πρόθεση για επικίνδυνες ενέργειες, οι οποίες δεν ανιχνεύονται στους παραδοσιακούς ελέγχους ποινικού μητρώου.
Ωστόσο, οι επικριτές αυτής της πολιτικής χαρακτηρίζουν το μέτρο ως «ψηφιακή σωματική έρευνα». Οργανώσεις όπως η ACLU (American Civil Liberties Union) και το Brennan Center for Justice έχουν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες, τονίζοντας ότι αυτές οι πρακτικές μπορούν να οδηγήσουν σε μαζική αυτο-λογοκρισία.
Το ερώτημα που εγείρεται είναι σαφές: Θα διστάσει ένας Ευρωπαίος πολίτης να ασκήσει κριτική στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στο X, αν γνωρίζει ότι αυτό το tweet μπορεί να του κοστίσει τις διακοπές ή το επαγγελματικό του ταξίδι στην Αμερική πέντε χρόνια αργότερα;
Γιατί τώρα;
Η χρονική συγκυρία αυτής της πρότασης δεν είναι τυχαία. Η επανεκλογή του Donald Trump έχει επαναφέρει πολιτικές που είχαν επιχειρηθεί κατά την πρώτη του θητεία, οι οποίες είτε είχαν μπλοκαριστεί νομικά είτε είχαν ανακληθεί από την κυβέρνηση Biden.
Η υποχρεωτικότητα των social media είχε ήδη εφαρμοστεί στους αιτούντες κανονικής βίζας από το 2019. Τώρα, το μέτρο επεκτείνεται στους “προνομιούχους” ταξιδιώτες του Visa Waiver Program, κλείνοντας ουσιαστικά το “παραθυράκι” της ανωνυμίας για εκατομμύρια επισκέπτες από την Ευρώπη και την Ασία.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον του τουρισμού;
Η πρόταση αυτή βρίσκεται σε φάση δημόσιας διαβούλευσης για 60 ημέρες. Αν εγκριθεί – και οι πιθανότητες είναι πολύ υψηλές δεδομένης της πολιτικής κατεύθυνσης της νέας κυβέρνησης – θα τεθεί σε εφαρμογή άμεσα.
Ειδικοί στον τομέα του τουρισμού και της νομικής μετανάστευσης εκφράζουν ανησυχία, προβλέποντας καθυστερήσεις στη διαδικασία υποβολής αίτησης για ESTA και αύξηση των απορρίψεων βάσει αλγοριθμικών ελέγχων, που ενδέχεται να παρερμηνεύσουν αθώες δηλώσεις ως απειλές.
