Η επιλογή του «στρατοπέδου» στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ιδιαίτερα στις μεγάλες όπως η Wall Street, δεν είναι απλή υπόθεση. Ακόμη και οι αναγνωρίσιμοι επενδυτές, αυτοί που έχουν αποδείξει την ικανότητά τους για χρόνια, αντιμετωπίζουν προκλήσεις. Δεν αποτέλεσε λοιπόν έκπληξη η δήλωση του καταξιωμένου short-seller, Jim Chanos, σχετικά με την υπερβολική αισιοδοξία γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. «Πρέπει να γελάσω», αναρωτήθηκε, αποφεύγοντας να δηλώσει με σιγουριά αν οι τιμές των μετοχών βρίσκονται σε φούσκα. «Αυτό θα μπορέσουμε να το κρίνουμε μόνο εξετάζοντας το παρελθόν», πρόσθεσε.
Οι δηλώσεις του Chanos αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα εν μέσω της φρενίτιδας γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Όπως είπε, «Φτάσαμε στο στάδιο των ‘data centers σε τροχιά’ στον κύκλο της αγοράς. Υπάρχουν εξαιρετικά έξυπνοι άνθρωποι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι είναι πλήρως λογικό». Η αναφορά του σε εταιρείες όπως η SpaceX και η Blue Origin που σχεδιάζουν να μεταφέρουν data centers στο διάστημα, χτυπάει το καμπανάκι του συναγερμού για πολλούς επενδυτές.

Δίλημμα στην αγορά
Ο Economist επισημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν οι short-sellers, όπως ο Chanos, έχουν μπροστά τους μία χρυσή ευκαιρία. Με τις αγορές να βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά, υπάρχουν πράγματι πολλοί «ελκυστικοί» στόχοι.
Η παραδοσιακή αποτίμηση που συγκρίνει τις μετοχές με θεμελιώδη μεγέθη, όπως τα κέρδη και οι πωλήσεις, δείχνει ότι οι αμερικανικές μετοχές είναι σχεδόν εξίσου ακριβές με την εποχή της φούσκας των dotcom, αν όχι και περισσότερο. Οι επενδυτές φαίνονται τόσο σίγουροι για τις μη αποδεδειγμένες δυνατότητες κερδοφορίας που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, ώστε υποστηρίζουν εγχειρήματα για την εκτόξευση data centers στο διάστημα. Με τόσες ελπίδες να τους συνοδεύουν, η επιλογή να στοιχηματίσει κανείς στη δυσαρέσκεια φαίνεται πιο δελεαστική από ποτέ, όπως αναφέρει ο Economist.
Στην εποχή αυτή, αρκετοί από τους διασημότερους short-sellers της Αμερικής, όπως ο Chanos, που κέρδισε φήμη προβλέποντας την πτώση της Enron, ο Carson Block, γνωστός για την πτώση της Sino-Forest, και ο Andrew Left, ευρέως γνωστός για τη Valeant, ερευνούν μετοχές που δείχνουν υπερβολική αξιολόγηση.
Ενδοιασμοί και ανησυχίες
Ο Chanos εκφράζει ανησυχίες για την «υπεραισιοδοξία που θυμίζει αυτή του 2021 ή ίσως του 1998». Ομοίως, οι traders λιανικής εμφανίζονται ακόμη πιο εκτεθειμένοι στην αγορά από ό,τι ήταν στην εποχή των dotcom. Αντίθετα, ο Block παραμένει επιφυλακτικός, πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει μεγάλη φούσκα, καθώς οι μεγάλες εταιρείες με τις υψηλότερες αποτιμήσεις έχουν παρουσιάσει εντυπωσιακή ανάπτυξη κερδών.
Από την πλευρά του, ο Left θεωρεί ότι η θετική δυναμική της αγοράς και η ελκυστικότητα της τεχνολογίας καθιστούν ανέφικτο ένα κραχ, αν και δεν αποκλείει μια αποπληθωριστική τάση. Ωστόσο, όλοι οι συμμετέχοντες συμφωνούν ότι είναι αδύνατον να προβλέψουν πότε θα συμβεί αυτή η ανατροπή. «Πώς μπορείς να προβλέψεις την “αποκάλυψη” της Wall Street;», διερωτάται ο Left.
Ο Chanos συγκρίνει την τρέχουσα κατάσταση με την έκρηξη των μετοχών του διαδικτύου που τελείωσε τον Μάρτιο του 2000, όταν η αγορά άρχισε να πέφτει χωρίς καμία προειδοποίηση.
Θα μπορέσουν οι short-sellers να εντοπίσουν την ανατροπή εγκαίρως για να τοποθετήσουν τα στοιχήματά τους και να κερδίσουν;
Προοπτικές και πορεία της αγοράς
Ο Chanos προβλέπει ότι οι τιμές των μετοχών θα φτάσουν σε ένα αποκορύφωμα, πριν ή μετά αρχίσουμε να βλέπουμε αδυναμίες στην εκμετάλλευση της τεχνητής νοημοσύνης, είτε λόγω ακυρωμένων παραγγελιών είτε λόγω αδυναμίας μετατροπής της τεχνολογίας σε κέρδη.
Ο Left αντιμετωπίζει την πιθανότητα ότι οι short-sellers θα εντοπίσουν την ανατροπή, αλλά ίσως όχι πριν χάσουν το πρώτο 15-20% της αξίας. Κύριος δείκτης για την έναρξη μιας παρατεταμένης bear αγοράς θα είναι οι εταιρείες που αρχίζουν να μειώνουν τις δαπάνες τους, ή μεγάλες επιχειρήσεις που δηλώνουν ότι δεν είδαν σημαντικές βελτιώσεις από την υιοθέτηση τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Block πιστεύει πως η αύξηση της ανεργίας θα είναι ένα κρίσιμο σημάδι ότι ο κύκλος έχει γυρίσει. Ο πιστωτικός κύκλος θα μπορούσε να επηρεαστεί αν οι μηνιαίες ροές αποταμιεύσεων καθώς και η υποστήριξη των τιμών των μετοχών αρχίσουν να μειώνονται.
Προβλήματα και συνέπειες
Όταν η επόμενη bear αγορά ξεκινήσει, θα υπάρχουν πολλές ανησυχίες για τον αντίκτυπό της. Ο Left σημειώνει την αβεβαιότητα γύρω από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, τι εταιρείες θα αντεπεξέλθουν καλύτερα και ποιος θα αναλάβει το κόστος των τεράστιων κεφαλαιακών δαπανών που σχετίζονται με αυτήν. Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, για παράδειγμα, σκοπεύουν να επενδύσουν περίπου 5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030.
Η JPMorgan εκτιμά ότι απαιτούνται επιπλέον έσοδα περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να κάνουν αυτές τις επενδύσεις βιώσιμες. Αυτά τα έσοδα μπορεί να προέλθουν είτε από τις επιχειρήσεις είτε από τους καταναλωτές, αλλά για την ώρα είναι ασαφές ποιο σενάριο θα πραγματοποιηθεί.
Η κρίση στην αγορά θα επηρεάσει επίσης τα αμερικανικά νοικοκυριά, καθώς η κατοχή μετοχών αντιπροσωπεύει πια πάνω από το 30% των συνολικών τους περιουσιακών στοιχείων, το υψηλότερο ποσοστό από το 1945. Το αντίστοιχο ποσοστό την εποχή της φούσκας των dotcom ήταν 27%.
Επιπλέον, ο Chanos παρατηρεί ότι οι traders λιανικής έχουν επικεντρωθεί σε πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις. Χαρακτηρίζει τον μέσο λογαριασμό στο Robinhood να κρατά περίπου 12.000 δολάρια, με τις εκτιμήσεις του να δείχνουν μείωση 7% στις αξίες των λογαριασμών κατά την τελευταία πτώση της αγοράς.
Το τελευταίο ζητούμενο είναι πώς οι ανέντιμες εταιρείες μπορεί να εκμεταλλευτούν τις συνθήκες της αγοράς. Ο Chanos σημειώνει ότι οι απάτες τείνουν να αυξάνονται όσο διαρκεί ο οικονομικός κύκλος, γι’ αυτό οι επενδυτές οφείλουν να είναι σε εγρήγορση.
Οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου στρέφονται συχνά στους short-sellers αντί στις εταιρείες που μπορεί να υποκρύπτουν απατεώνες.
Το κυνήγι του προβληματικού
Δυστυχώς, ορισμένες φορές οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου επικεντρώνονται στους short-sellers, αντί για τις εταιρείες που μπορεί να είναι ύποπτες για απάτες. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ διεξήγαγε μια ποινική έρευνα το 2021, εστιάζοντας στη διαχείριση των short-selling στρατηγικών.
Η έρευνα αυτή, που περιλάμβανε εντάλματα και κλητεύσεις, υπήρξε αφορμή για τον Block να αναλογιστεί νέες επιχειρηματικές στρατηγικές. Παρόλο που συνεχίζει τη στρατηγική του σε short στοιχήματα, διαχειρίζεται και ποσοτικά funds.
Εν τέλει, όταν η αισιοδοξία της αγοράς τελειώσει, η έλλειψη έμπειρων ερευνητών στον τομέα του short-selling θα μπορούσε να αφήσει τις εταιρείες που κρύβουν ανενόχλητες παρανομίες. Αυτό θέτει σε κίνδυνο την αγορά και τη διαφάνεια της στο μέλλον.










