Ανησυχία προκάλεσε στην παγκόσμια κοινότητα η είδηση ενός άνδρα που ανακοίνωσε ότι το σπέρμα του περιέχει μια γενετική μετάλλαξη, η οποία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου για ορισμένα από τα παιδιά του.
Σημαντικό στοιχείο της έρευνας είναι ότι το σπέρμα του άντρα στάλθηκε σε 14 χώρες και χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία τουλάχιστον 197 παιδιών, προσφέροντας έτσι μια σπάνια ματιά στη βιομηχανία δωρεάς σπέρματος.
Η δωρεά σπέρματος προσφέρει τη δυνατότητα σε πολλές γυναίκες να γίνουν μητέρες, είτε λόγω στείρωσης του συντρόφου τους, είτε αν βρίσκονται σε ομοφυλοφιλική σχέση ή είναι μονογονείς.
Η ζήτηση για σπέρμα έχει οδηγήσει τη βιομηχανία σε ραγδαία ανάπτυξη. Εκτιμάται ότι η αγορά στη Ευρώπη θα φτάσει πάνω από 2 δισεκατομμύρια λίρες μέχρι το 2033, με τη Δανία να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη δωρεά σπέρματος.
Γιατί κάποιοι δότες γίνονται πατέρες τόσων παιδιών; Τι κάνει το δανέζικο ή «σπέρμα των Βίκινγκ» τόσο ελκυστικό; Πρέπει να περιοριστεί αυτή η βιομηχανία;
Σύμφωνα με το BBC, λιγότεροι από το 5% των εθελοντών περνούν με επιτυχία τα απαιτούμενα τεστ για να γίνουν δότες.
Το σπέρμα ελέγχεται για να διαπιστωθεί αν αντέχει στην κατάψυξη και στη μακροχρόνια αποθήκευση σε τράπεζες σπέρματος. Ακόμη και άνδρες με πολλές αποδείξεις γονιμότητας μπορεί να αποκλειστούν αν δεν πληρούν τα κριτήρια.
Οι κανονισμοί διαφέρουν κατά χώρα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι δότες πρέπει να είναι ηλικίας 18 με 45 ετών, απαλλαγμένοι από λοιμώξεις όπως ο HIV και να μην φέρουν γενετικές ασθένειες όπως η κυστική ίνωση ή η νωτιαία μυϊκή ατροφία.
Περίπου το 50% του σπέρματος στο Ηνωμένο Βασίλειο προέρχεται από το εξωτερικό, καθώς ο αριθμός των διαθέσιμων δοτών είναι περιορισμένος.
Γενετικά, είναι εφικτό να δημιουργηθεί πλήθος παιδιών από έναν δότη, αφού αρκεί μόνο ένα σπερματοζωάριο για να γονιμοποιηθεί ένα ωάριο, και σε κάθε εκσπερμάτιση υπάρχουν εκατομμύρια σπερματοζωάρια.
Οι δότες επισκέπτονται τις κλινικές μία ή δύο φορές την εβδομάδα για μήνες, και ανάμεσα σε αυτούς, κάποιοι είναι πιο περιζήτητοι λόγω των χαρακτηριστικών τους.
Η διαδικασία επιλογής δότη μοιάζει με τις εφαρμογές γνωριμιών, όπου ορισμένοι άνδρες προτιμούνται περισσότερο από άλλους. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δουν φωτογραφίες, να ακούσουν τη φωνή του δότη και να μάθουν για τα χαρακτηριστικά του.
«Αν ένας δότης είναι ψηλός, αθλητικός, με ξανθά μαλλιά και πολλές δεξιότητες, είναι πιο ελκυστικός από κάποιον μέτριο», λέει ο καθηγητής Άλαν Πέισι, ειδικός στη γονιμότητα.
Η Δανία έχει γίνει ηγέτης στη δωρεά σπέρματος, φιλοξενώντας μερικές από τις μεγαλύτερες τράπεζες, αποκτώντας φήμη για την παραγωγή «μωρών Βίκινγκ». Ο Ole Schou, ιδρυτής της Cryos International, σημειώνει ότι η κουλτούρα γύρω από τη δωρεά σπέρματος εκεί είναι εντελώς διαφορετική από άλλες χώρες.
«Η χώρα μας είναι σαν μια μεγάλη οικογένεια, με λιγότερα ταμπού», καταλήγει, υπογραμμίζοντας έτσι τη διαφοροποίηση της Δανίας στον τομέα αυτό.
Η ζήτηση για δανέζικο σπέρμα προέρχεται κυρίως από «ανύπαντρες, υψηλών προσόντων γυναίκες, με ηλικία γύρω στα 30», οι οποίες πλέον αποτελούν το 60% των αιτήσεων.
Ωστόσο, κάθε χώρα έχει τους δικούς της κανόνες σχετικά με τη χρήση του σπέρματος ενός δότη, συχνά περιορίζοντας το συνολικό ποσό παιδιών που μπορεί να αποκτήσει. Αυτοί οι κανόνες αποσκοπούν στην αποφυγή συναντήσεων ετεροθαλάμων αδελφών που δεν γνωρίζουν τη συγγένειά τους.
Αντί να υπάρχει περιορισμός στη χρήση του σπέρματος σε διάφορες χώρες, η έλλειψη ενημέρωσης δημιουργεί συνθήκες όπου οι δότες μπορεί να αποκτούν μεγάλο αριθμό παιδιών χωρίς να το γνωρίζουν.
«Πρέπει να υπάρξει καλύτερη ενημέρωση για το πώς χρησιμοποιείται το σπέρμα των δότη σε διάφορες χώρες», αναφέρει η Sarah Norcross, υποστηρίζοντας ότι θα ήταν λογικό να μειωθούν οι οικογένειες ανά δότη.
Αν και οι προκλήσεις είναι ανησυχητικές, η πολιτική στον τομέα αυτό εξελίσσεται. Σε απάντηση στην έρευνα για τον δότη σπέρματος που σχετίζεται με τον καρκίνο, αξιωματούχοι από το Βέλγιο κάλεσαν για ένα πανευρωπαϊκό μητρώο δοτών σπέρματος.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Frank Vandenbroucke χαρακτήρισε την κατάσταση «άγρια Δύση» για τη βιομηχανία γονιμότητας.
Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας προτείνει να υπάρξει όριο 50 οικογενειών ανά δότη στην Ε.Ε., επιτρέποντας στους δότες να έχουν πολλά παιδιά αλλά σε περιορισμένο αριθμό οικογενειών.
Έχει διατυπωθεί ανησυχία για τις επιπτώσεις στα παιδιά που έχουν αποκτηθεί μέσω δωρεάς σπέρματος, καθώς κάποιοι μπορεί να νιώθουν αποκλεισμένοι όταν μαθαίνουν την πραγματικότητα της καταγωγής τους.
Η έρευνα συνεχίζεται, ενώ η βιομηχανία γονιμότητας καλείται να διαχειριστεί τις ηθικές και νομικές προκλήσεις που έναν εκτενή αριθμό παιδιών μπορεί να θέσει. «Με την αύξηση της ζήτησης, η βιομηχανία έχει ευθύνη να τηρεί κανόνες», λέει ο Δρ. John Appleby, ειδικός σε θέματα ιατρικής ηθικής.
Πηγή: BBC










